4218 - Ο άνθρωπος χωρίς όνειρα. Δελτίο τύπου

Ν. Λυγερός

Το νέο θεατρικό του Νίκου Λυγερού, Ο άνθρωπος χωρίς όνειρα δεν είναι απλώς ένα κοινωνικό δράμα. Ήδη από το εξώφυλλο του βιβλίου με το πορτραίτο του Ιταλού φιλόσοφου Carlo Michelstaedter δίνει το ανθρώπινο στίγμα του συγγραφέα. Όμως η κατανόηση της παράστασης δεν μπορεί να γίνει χωρίς την αναφορά στην «Ελληνική Σονάτα» του Δημήτρη Μητρόπουλου. Έπρεπε να γράψει ο Νίκος Λυγερός γι’ αυτό το πιανιστικό έργο, για να μην το ξεχάσουμε μέσα στο πλαίσιο της κοινωνικής αδιαφορίας. Γράφοντας τη νύχτα με τ’ αστέρια στο στόμα, την ώρα που ο ύπνος της λήθης έχει σκεπάσει το τοπίο της σκέψης, επέλεξε να αναδείξει μερικά νοητικά σχήματα που λειτούργησαν και βιωματικά. Όμως, ποιος θα πιστέψει ότι υπάρχει άνθρωπος χωρίς όνειρα σε μια κοινωνία που ονειροπολεί; Αυτό το χαρακτηριστικό που παρουσιάζεται ως μια ανθρώπινη έλλειψη δεν είναι παρά η ένδειξη του υπεράνθρωπου κατά τον Friedrich Nietzsche. Για να ζήσει πραγματικά ελεύθερη η ανθρωπότητα, πρέπει να υπάρξει το δειλινό των θεών, οι οποίοι ήταν ένα όνειρο. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επινοηθεί το όραμα, ικανό να δημιουργήσει τη μνήμη του μέλλοντος. Μέσα από αυτή την προμηθειακή ανακάλυψη, ο αναγνώστης με τα πρόσωπα κι ο θεατής με τους ηθοποιούς, ζουν μια αναπαράσταση της πάλης της ανθρωπότητας εναντίον των κοινωνιών. Έτσι, η μάχη της ανθρωπιάς με την καθημερινότητα μάς θυμίζει τα απαραίτητα βήματα της εξέλιξης. Δεν γεννιόμαστε άνθρωποι, γινόμαστε άνθρωποι. Διότι η ανθρωπότητα είναι το κομμάτι της μνήμης της νοημοσύνης μας. Η δομή του έργου βασίζεται πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις τριών ζευγαριών χαμένων μέσα στο πλήθος μιας πόλης που δεν ξέρει πια τι σημαίνει ανθρωπιά. Όλα αρχίζουν με λεπτομέρειες, φαινομενικές συμπτώσεις, ανθρώπινες ανάγκες που κανείς δεν παρατηρεί παρά μόνο όταν γίνονται προβλήματα. Αυτές οι πέντε γραμμές και το κλειδί λειτουργούν μέσω της παρτιτούρας που δεν επιτρέπει δομικές εξαιρέσεις. Ο αναγνώστης πρέπει να σπάσει τον κώδικα της γραφής, για να νιώσει το βάθος εκεί που βλέπει μόνο μέτωπο. Έτσι, η αντιμετώπιση γίνεται συνεργασία για ένα έργο ιδιόμορφο που δεν θα είχε νόημα χωρίς συλλογικότητα. Η αποδοχή, η ανθρώπινη αποδοχή της ύπαρξης ενός ανθρώπου χωρίς όνειρα, έχει πολλές νοητικές επιπτώσεις. Κι αυτό αναγκάζει το θεατή ν’ αλλάξει το βλέμμα του, για να μπορέσει να δει έναν ανύπαρκτο λαό, κρυμμένο μέσα σε αυτό που η κοινωνία ονομάζει ανούσιο. Διότι εκεί ζουν η ανθρωπότητα κι ο χρόνος, δύο αφαιρετικές οντότητες, που αποτελούν το υπόβαθρο της μνήμης του μέλλοντος. Μέσα σε αυτό το νέο πλαίσιο που ξεφεύγει από το ύφος του Eugène Ionesco για ν’ αγγίξει τον Samuel Beckett μέσω του Albert Camus, ο Νίκος Λυγερός σκηνοθετεί ανθρώπινες ζωές. Μόνο έτσι καταρρέει η κυριαρχία του παρόντος κι αναδεικνύεται η διαχρονικότητα των ανθρώπων που παραμένουν ακίνητοι, για να προχωρήσει η ανθρωπότητά μας. Ο άνθρωπος χωρίς όνειρα είναι το μοναδικό τέρας, ικανό ν’ αντισταθεί στην κυριαρχία του κενού.