2115 - Οι φανατικοί της λήθης και η Ιστορία του μέλλοντος (A. Παυλίδης).

Ν. Λυγερός, A. Παυλίδης

Είναι σπάνιοι οι άνθρωποι που ασχολούνται επαγγελματικά με την ιστορία ή την ερευνούν συστηματικά διασταυρώνοντας πληροφορίες. Η επαφή που έχουν οι περισσότεροι με την ιστορία, είναι μόνο και μόνο μέσω της εκπαίδευσης. Τα σχολικά βιβλία, και ειδικά αυτά που αφορούν το Δημοτικό, γίνονται ένας ιδανικός στόχος για τα άτομα που θέλουν να διαγράψουν την ιστορία από τη συλλογική μας μνήμη. Οι περισσότεροι δεν ασχολούνται με αυτό το θέμα διότι δεν είναι αρκετά «επιστημονικό». Όμως, ποιο είναι το νόημα της συγγραφής δοκιμίων ιστορίας την ώρα που άλλοι κάνουν μια πλύση εγκεφάλου στα παιδιά, δηλαδή στους επόμενους ανθρώπους; Εδώ το target group είναι τόσο μεγάλο που χρησιμοποιείται η τεχνική του spam. Το σύστημα είναι τόσο μαζικό που ακόμα και οι δάσκαλοι δεν μπορούν ν’ αντέξουν την πίεση, αν δεν ενημερωθούν και οργανωθούν για ν’ αντισταθούν. Κι ύστερα το πλήγμα θα είναι τόσο μεγάλο, που μπορεί να χρειαστούν δεκάδες χρόνια για να επανέλθουν τα πράγματα.

Δίνουμε μεγάλη σημασία σε γεγονότα που μπορούν να έχουν εφήμερα αποτελέσματα, όπως πχ τις εκλογές, ενώ δεν εξετάζουμε προσεχτικά τα βιβλία των παιδιών μας που θα είναι η επόμενή μας μνήμη. Κάθε μας αδράνεια έχει ένα μεγάλο κόστος σε αυτόν τον τομέα διότι τα αποτελέσματα φαίνονται μόνο μετά από χρόνια. Στην αρχή, όλοι θεωρούν ότι είναι απλώς μια αλλαγή στο περιεχόμενο των βιβλίων και η άποψή τους είναι θετική. Όμως, όλα τα σχέδια της ιστορίας του μέλλοντος δεν είναι απαραίτητα συμβατά με την ίδια την ιστορία. Πρέπει, λοιπόν, οι ερευνητές, οι δάσκαλοι, αλλά και οι γονείς να έχουν άποψη και δράση σχετικά με τις αλλαγές στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης, ειδικά σε αυτό το επίπεδο που αγγίζει τη μεγαλύτερη μάζα των μαθητών. Αυτό δεν είναι μόνο θέμα χρέους, είναι και φόρος τιμής προς τους προγόνους μας που έδωσαν και τη ζωή τους μερικές φορές για να μπορούμε να εκφραζόμαστε και να σκεφτόμαστε ελεύθερα. Διότι όταν ένα σύστημα έχει ως στόχο τα βιβλία της Ιστορίας, δεν είναι μόνο για ν’ αλλάξει την ιστορία με τον δικό του τρόπο. Το κάνει για να δημιουργήσει ένα στρατηγικό δόγμα μέσα από το οποίο όλοι οι παράγοντες θα σκεφτούν. Δεν θα έχουν πια μια ελεύθερη σκέψη διότι θα βασίζονται μόνο στα νέα δεδομένα που τους προσφέρει η επικίνδυνη αλλαγή του περιεχομένου των διδακτικών βιβλίων. Επιπλέον, η επίτευξη αυτού του στόχου δεν προϋποθέτει μόνο ενεργούς συνεργάτες, αλλά και την καταστροφή νοητικών σχημάτων που καθορίζουν τον πολιτισμό ενός λαού. Η ιστορία του μέλλοντος αποδεικνύει de facto ότι όλα είναι δυνατά στον τομέα της μνήμης, ακόμα και η λήθη. Αναφερόμαστε στο νέο εγχειρίδιο Ιστορίας της ΣΤ Δημοτικού, όπου οι παρεμβάσεις στην κατεύθυνση που περιγράφουμε πιο πάνω είναι καίριες. Ειδικότερα υπενθυμίζουμε (βλέπε και «Αδέσμευτο της Κυριακής» της 13-8-2006):

  • Με μια σειρά παρεμβάσεων (σελίδες 49 –όπου οι αγωνιστές ψηφίζουν με κομμένα χέρια, σελίδες 44 και 46 –με τη συνοπτική παράθεση σε δύο μαθήματα όλων των γεγονότων, σελίδα 32, όπου η δράση των κλεφτών «θεωρείται» μορφή αντίστασης, κλπ) και παραλείψεων, υποβαθμίζεται η αξία και ο ρόλος του αγώνα του 1821. Δεν είναι μόνο σημαντικά γεγονότα που παραλείπονται, όπως πχ το κρυφό σχολειό. Είναι βέβαια γνωστές οι απόψεις κάποιων κύκλων για το κρυφό σχολειό, που το έχουν ήδη καταδικάσει ως «ανύπαρκτο». Όμως η περίπτωση πχ της μονής του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών τους απαντά με τρόπο ηχηρό. Στην πραγματικότητα επιθυμούν να διαγράψουν οποιαδήποτε μορφή αντίστασης εναντίον των Οθωμανών
  • Υποβαθμίζεται η οθωμανική κατοχή , ενώ σε κάποιες περιπτώσεις παρουσιάζεται ωςιδεώδης συνθήκη για τους Έλληνες (σελίδα 16-«άλωση» της Κων/ποληςαπό τους Λατίνους το 1204, ενώ «κατάληψη» από τους Οθωμανούς το 1453 – σελίδα 19 -όπου στην πηγή 2.8 οι Οθωμανοί εμφανίζονται ως ιδεώδης συνθήκη για τους κατακτημένους λαούς – σελίδα 30 και 31 – όπου αφ ενός παρουσιάζεται μια εξιδανικευμένη εικόνα των Οθωμανών με κακούς μόνο εκείνους στους οποίους παραχωρείται η είσπραξη των φόρων και αφ ετέρου η Κων/πολη είναι η πόλη μ’ όλα του κόσμου τα αγαθά και απουσιάζει παντελώς ο πόνος και η κατοχή, κλπ). Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά από μια σειρά ανάλογων παρεμβάσεων, στη σελίδα 32 παρατίθεται μάθημα με τίτλο «μορφές αντίστασης». Θα αναρωτηθούν προφανώς οι μαθητές γιατί αντιστέκονταν οι Έλληνες, αφού όλα ήταν τόσο ωραία; Προφανώς ήταν αχάριστοι.
  • Η προσπάθεια αναβάθμισης του ρόλου των γυναικών σ’ όλο το βιβλίο που θα μπορούσε ν’ αποτελέσει ένα θετικό στοιχείο, όμως ακυρώνεται εξ αιτίας των εμμονών και των ακροτήτων που σε κάποια σημεία φτάνουν στα όρια της φαιδρότητας, (πχ σελίδα 86, όπου ως σημαντικοί συγγραφείς του 19 ου αιώνα μεταξύ των Σολωμού, Παλαμά και Παπαδιαμάντη, εμφανίζονται οι …. Καλλιρόη Παρέν και Ελισσάβετ Μαρτινέγκου (!!!). Όμως κι εδώ δεν υπάρχει συνέπεια: Ενώ στο Αναλυτικό Πρόγραμμα (σελίδα 3935 του σχετικού ΦΕΚ, όπου το ΠΔ 303 της 13-3-2003 ) υπάρχει μάθημα (που σημαίνει υποχρέωση των συγγραφέων να το γράψουν) «Σούλι, Μάνη και Σφακιά», που αντιστοιχεί στο διδακτικό στόχο: «να θαυμάσουν (οι μαθητές) τον ηρωισμό των Σουλιωτισσών», όμως εδώ το μάθημα αγνοείται και οι γυναίκες περνούν στη λήθη.
  • Το ΑΠΣ (Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών) αγνοήθηκε και σ΄ άλλες περιπτώσειςΣτην υποχρέωση συγγραφής των μαθημάτων: «Η Θράκη, η Μικρά Ασία και ο Πόντος, κέντρα ακμαίου ελληνισμού» (σελίδα 3938 του ίδιου ΦΕΚ), «οι Έλληνες εκφράζουν τους καημούς και τις ελπίδες τους (κατά την τουρκοκρατία)» (σελίδα 3934), κλπ. Όπως άλλωστε ομολογεί η επί κεφαλής της συγγραφικής ομάδας (εφημερίδα «Αυγή» της 12-3-2006) «επιχειρούμε να διευρύνουμε τα ασφυκτικά ελληνοκεντρικά όρια που μας θέτει το αναλυτικό πρόγραμμα» (!!!). Αλήθεια, τι έκαναν οι υπεύθυνοι του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για να είναι συνεπής στη σύμβαση που υπέγραψε;
  • Είναι υποκριτική η άποψη που κατατέθηκε στο ίδιο φύλλο της ίδιας εφημερίδας ότι «δεν λέμε ποιος έχει δίκιο ή άδικο» και ότι θέλουν να μάθουν τα παιδιά « να σκέφτονται και να βρίσκουν μόνα τους ποιος έχει δίκιο ή άδικο». Οι παρατιθέμενες πηγές, αλλά και τα ερωτήματα που ακολουθούν επιλέγονται έτσι, ώστε να διαμορφώνουν τη συνείδηση των μαθητών στην επιθυμητή ιδεολογική κατεύθυνση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο πίνακας της σελίδας 72, με στατιστική των εθνικών ομάδων της Θεσσαλίας και Μακεδονίας, όπου στην προσπάθεια αμφισβήτησης του δικαιώματος την Ελλάδας να διεκδικήσει τη Μακεδονία, ακολουθεί το ερώτημα: «οι περιοχές που βρίσκονται κοντά στα ελληνικά σύνορα, κατοικούνται μόνο από ελληνικούς πληθυσμούς»; Αν ήταν ειλικρινής η πρόθεση, το ερώτημα θα μπορούσε να τεθεί εντελώς διαφορετικά, πχ «ποια εθνική ομάδα υπερτερεί συντριπτικά έναντι των άλλων»;