190 - Επεισόδιο 10: Ηλιακή τέφρα και ολική έκλειψις

Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά: Σάνη Καπράγκου

Σούρουπο, ο Ορέστης κι ο Πυλάδης βρίσκονται στον χώρο του παλατιού, έτοιμοι να το εξερευνήσουν. Ο Πυλάδης κρατά στα χέρια του μια μικρή τεφροδόχο.
Φωνή Ηλέκτρας.

Εσείς λοιπόν είστε οι δύο ξένοι από τη Φωκίδα;

Ορέστης, στον Πυλάδη.
Νομίζω πως αναγνωρίζω τη φωνή τούτη…

Πυλάδης, στον Ορέστη.
Πρόσεχε, Ορέστη! Δεν πρέπει ν’ αποκαλυφθούμε…

Ορέστης, στον Πυλάδη.
Δίκιο έχεις. Μετά προς την κατεύθυνση της φωνής. Ναι, ακριβώς εμείς.

Η Ηλέκτρα τούς πλησιάζει τρέχοντας.

Ηλέκτρα
Σας αναζήτησα σ’ ολόκληρη την πόλη.

Ορέστης
Γιατί τέτοια βιασύνη; Ποια είσ’ εσύ, γυναίκα;

Ηλέκτρα
Ήθελα να δω την τέφρα τού αγαπημένου μου αδερφού Ορέστη, προτού να πεθάνω. Σιωπή. Είμαι η Ηλέκτρα.

Ορέστης
Η Ηλέκτρα; Μονολογώντας. Ω θεοί, ευχαριστώ που μου επιτρέψατε να δω την αδερφή μου. Χρόνος. Μα είναι μια νέα δοκιμασία να τη βλέπω σε τούτη δω την κατάσταση. Η φωνή της είναι μια πληγή, το κορμί της ένα μαρτύριο…

Ηλέκτρα
Τι λες, ξένε; Αμφιβάλεις για την ταυτότητά μου; Οπωσδήποτε, δεν περίμενες να δεις την κόρη ενός βασιλιά σ’ αυτή την περιβολή;

Πυλάδης, στον Ορέστη.
Πρόσεχε, Ορέστη, τα λόγια σου θα μπορούσαν να μας αποκαλύψουν.

Ορέστης
Η αλήθεια είναι πως ξαφνιάστηκα. Ωστόσο η αξία της ύπαρξής σου δεν εξαρτάται από την εμφάνισή σου!

Ηλέκτρα
Ευγενή ξένε, τα λόγια σου σε μεγαλοποιούν στα μάτια μου. Και θα είμαι ειλικρινής μαζί σου. Χρόνος. Σε ικετεύω, δώσε μου την τέφρα του αδερφού μου.

Πυλάδης
Αδύνατον! Πρέπει να την αφήσουμε στο παλάτι. Αυτή είναι η αποστολή μας.

Ηλέκτρα
Το ξέρω, όμως θα ήταν ιεροσυλία να την εμπιστευτείτε στους τυράννους.

Πυλάδης
Στους τυράννους είπες; Έτσι αποκαλείς εσύ τους ηγεμόνες του παλατιού;

Ηλέκτρα
Πώς αλλιώς να τους αποκαλώ; Καταπιέζουν τον μυκηναϊκό λαό… Εν τούτοις έχεις δίκιο, δεν θα έπρεπε να τους αποκαλώ έτσι. Χρόνος. Είναι δολοφόνοι!

Ορέστης, ταραγμένος, ενώ συγκρατείται.
Είναι βαριά η κατηγορία. Μονολογώντας. Απόλλων, συλλογίσου την αθλιότητά της και βοήθησέ με.

Ηλέκτρα
Αν ήταν ψευδής…

Ορέστης,
Άρα έχεις αποδείξεις για όσα εκθέτεις…

Ηλέκτρα
Μόνον οι ξένοι θα είχαν ανάγκη αποδείξεων. Το έγκλημά τους μολύνει όλη τη πόλη των Μυκηνών. Η αχρειότητά τους έχει κολλήσει σ’ όλους τους κατοίκους.

Ορέστης
Αυτή είναι η αιτία της σιωπής τους;

Ηλέκτρα
Όχι, η σιωπή τους οφείλεται στη δειλία της συνείδησής τους. Η ενοχή τους είναι που τους κάνει να σιωπούν.

Ορέστης
Εσύ όμως, τι λες εσύ;

Ηλέκτρα
Κατηγορώ τους άντρες των Μυκηνών για δειλία.

Ορέστης
Έγιναν έτσι, δεν πρέπει να τους συνερίζεσαι.

Ηλέκτρα
Κατηγορώ τους τυράννους για το πιο αποτρόπαιο έγκλημα. Δολοφόνησαν τον πατέρα μου, τον βασιλιά τούτης της επιφανούς πόλης, τον ένδοξο Αγαμέμνονα. Ακρωτηρίασαν φρικτά με τον διπλό πέλεκυ το φτωχό του το κορμί, για να μην μπορέσει η ψυχή του να εκδικηθεί. Κι από τότε, ρίχτηκαν επάνω μου γιατί αποτελώ τη μόνη αντίσταση. Χρόνος. Τέλος, σήμερα, από το στόμα της αδερφής μου, έμαθα την εις θάνατον καταδίκη μου. Θα εκτελεστώ αύριο τα χαράματα. Αυτός είν’ ο λόγος που θέλω να πάρω μαζί μου την τέφρα τού αδερφού μου.
Πέφτει στα γόνατά τους. Σας ικετεύω, βοηθήστε με, δώστε μου το μόνο δώρο που διεκδικώ στη ζωή: την τεφροδόχο του Ορέστη.

Ορέστης, μην αντέχοντας άλλο, τρυφερά.
Σήκω, Ηλέκτρα, τα παθήματά σου τελείωσαν.

Ηλέκτρα
Θα μου παραδώσετε λοιπόν την τέφρα του αδερφού μου. Οι θεοί να σας ευλογούν!

Ορέστης
Όχι…

Ηλέκτρα, τον διακόπτει.
Ανελέητε ξένε, παίζεις μαζί μου;

Ορέστης, συντετριμμένος
Ποτέ δεν θά ’κανα κάτι τέτοιο.

Ηλέκτρα
Τότε σε παρακαλώ, βοήθησέ με!

Ορέστης, συντετριμμένος
Είναι ο μόνος λόγος του ερχομού μου!

Ηλέκτρα
Δεν σε καταλαβαίνω ξένε.

Ορέστης
Ηλέκτρα, εγώ είμαι…

Ο Πυλάδης κάνει μια τελευταία προσπάθεια, μα ο Ορέστης τον αποθαρρύνει.
Όχι, Πυλάδη. Πρέπει να της μιλήσω αλλιώς δεν θα μπορούσα να είμαι αυτό που είμαι. Χρόνος. Εγώ είμαι ο Ορέστης.

Ηλέκτρα
Πώς είναι δυνατόν;

Ορέστης
Δεν πήγες σήμερα στον πατρικό τάφο;

Ηλέκτρα
Ναι. Όπως κάθε μέρα της ύπαρξής μου από τη θανάτωσή του.

Ορέστης
Δεν είδες τα αποτυπώματα των βημάτων;

Ηλέκτρα
Πράγματι…

Ορέστης
Τις σπονδές που είχαν γίνει προς τιμήν του;

Ηλέκτρα
Ναι, και…

Ορέστης
Και τέλος μια τούφα βοστρύχων που έθεσα δίπλα του εις ένδειξιν ευγνωμοσύνης;

Ηλέκτρα
Εσύ ήσουν λοιπόν!  Ξένε, ταράζεις το μυαλό μου!  Ο αδερφός μου είναι νεκρός, το ξέρω από αξιόπιστο πρόσωπο.  Κι ο φίλος σου κρατά στα χέρια του, τα λείψανα του παρελθόντος του, την τέφρα της ζωής του.

Ορέστης
Συγχώρεσέ με, Ηλέκτρα.  Την πλησιάζει.  Συγχώρεσέ με που σ’ έκανα να υποφέρεις.  ΧρόνοςΤην πιάνει από τους ώμους.  Ο θάνατός μου ήταν μία σκηνοθεσία, ένα τέχνασμα, για να εξαπατήσουμε τους εχθρούς μας, τους φονιάδες που βασιλεύουν στο παλάτι.  Δίχως αυτό, θα μας είχαν κάνει κομμάτια πριν να προλάβουμε να ολοκληρώσουμε το σχέδιό μας … Μάρτυράς μου ο πατέρας μας, ο ένδοξος Αγαμέμνων, δεν ήθελα να σε κάνω να υποφέρεις … Κοίτα το δακτυλίδι του πατέρα μας, του βασιλέα των βασιλέων.

Ηλέκτρα, στην αγκαλιά της, ακριβώς απέναντί του.
Είσ’ εσύ, λοιπόν, λατρεμένε μου αδερφέ.  Μικρέ μου αδερφέ, Ορέστη.

Ορέστης
Ναι, Ηλέκτρα, εγώ είμαι.  Και ποτέ πια δεν θα σ’ αφήσω μόνη.  Θα είμαι εδώ, για πάντα.

Ηλέκτρα, κοιτώντας τον ουρανό.
Θεοί, σας ευχαριστώ που με εισακούσατε.  Πατέρα, σ’ ευχαριστώ  που μ’ άκουσες.  Αδερφέ, είσαι ζωντανός!

Ορέστης
Ζωντανός και αποφασισμένος να στείλω στον θάνατο τον τύραννο τον Αίγιστο.

Ηλέκτρα, έκπληκτη
Έτσι; Δίχως στρατό και δίχως όπλα;

Ορέστης
Έτσι όπως το όρισε ο χρησμός της Πυθίας.  Χρόνος.  Το στρατήγημά μας θα είναι η ασπίδα μας.

Ηλέκτρα
Άφησέ με να έρθω μαζί σας μέσα σε τούτο το παλάτι του θανάτου.

Ορέστης
Όχι, αυτό, θα μπορούσε να είναι επικίνδυνο.  Πρέπει να μείνεις εδώ.

Ηλέκτρα
Μα τούτος ο αγώνας είναι και δικός μου, Ορέστη.  Πολεμάω εδώ και χρόνια, από τον θάνατο του πατέρα μου, από την εξορία του αδερφού μου.  Χρόνος.  Δεν υποσχέθηκες πως δεν θα μ’ αφήσεις μόνη ποτέ;

Ορέστης
Πράγματι.

Ηλέκτρα
Τότε πάρε με μαζί σου, αγαπημένε μου.

Ορέστης
Μπορεί να πληγωθείς και δεν το θέλω.  Η μοίρα ήδη σε έχει πάρα πολύ χτυπήσει.

Ηλέκτρα
Ορέστη, δείξε μου οίκτο.  Χρόνος.  Είσαι ο μόνος που μπορώ να του το ζητήσω αυτό.

Ορέστης
Το ξέρω.  Μα αισθάνομαι πόνο κι όχι οίκτο.  Χρόνος.  Πώς τόλμησαν να σου φερθούν έτσι;

Ηλέκτρα
Πώς θα μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά;  Η ίδια η ύπαρξή μου τους ενοχλούσε.

Ορέστης
Ο Αίγισθος είν’ ένας δειλός και είν’ ο γιος του Θυέστη.  Μες από σένα, συνέχισε την άθλια εκδίκησή του.  Η Κλυταιμνήστρα όμως …

Ηλέκτρα
Αυτή η γυναίκα δεν έπρεπε να έχει το δικαίωμα να λέγεται μάνα μας.  Γεννήθηκε για το έγκλημα.  Ο μόνος της πόθος, η εξουσία, η μόνη της επιθυμία, τα μαρτύρια.

Ορέστης
Άπλωσε χέρι πάνω σου;

Ηλέκτρα
Όχι, ποτέ.  Προτιμούσε να με παρατείνει τον πόνο μου και να χαίρεται με τις πληγές μου.

Ορέστης
Τι αίσχος!  Σου επέβαλαν τη σκλαβιά, αυτό δεν αρκούσε;

Ηλέκτρα
Μόλις αυτές οι τελευταίες άρχιζαν να κλείνουν, διέταζε μια νέα τιμωρία.  Ήθελε να αντικρίζει το πληγωμένο μου κορμί.  Συγκρουόταν μαζί του επειδή δεν μπορούσε να φτάσει το πνεύμα μου.  Χρόνος.  Δεν είναι παρά μόνον λίγες μέρες που μ’ άφησε ήσυχη.

Ορέστης
Σκληρή μοίρα,  γιατί να την έκανες να υποφέρει τέτοιες ωμότητες;

Ηλέκτρα
Και μες την οργή της, φώναζε ακατάπαυστα:  « Πού είναι λοιπόν ο Ορέστης;  Γιατί δεν έρχεται να σε υπερασπιστεί;»

Ορέστης
Η άθλια!  Επωφελούνταν από τη θέση της, για να ικανοποιεί το μίσος της.

Ηλέκτρα
Κι οι δυο τους είναι βάρβαρα όντα, διψασμένα για αίμα.

Ορέστης
Και κανείς ποτέ για να σε υπερασπιστεί;

Ηλέκτρα
Απαγορευόταν και να μιλήσω μόνο!  Ήμουν περιτριγυρισμένη από πέτρινα πρόσωπα κι από χέρια σιδήρου.
Το πνεύμα σου ήταν ο μόνος υποστηρικτής.

Ορέστης
Μια πολύ αδύναμη υποστήριξη …

Ηλέκτρα
Η μόνη που με κρατούσε στη ζωή.

Ορέστης
Μια ζωή άθλια, γεμάτη πόνους και βάσανα, συντετριμμένη από τον όλεθρο.

Ηλέκτρα
Πράγματι.  Μα και μια ζωή δίχως συμβιβασμούς, μέσα στην αξιοπρέπεια της δικαιοσύνης!

Ορέστης
Ήμουν βέβαιος γι’ αυτό.  Όπως και για το γεγονός πως αυτό συνιστά την αιτία των μαρτυρίων σου.

Ηλέκτρα
Να μοιράζεσαι τη ζωή των δολοφόνων, και στη σκλαβιά ακόμη, είναι το πιο μεγάλο μαρτύριο.

Ορέστης
Σε νιώθω, αγαπημένη μου αδερφή.  Στο εξής, εγώ θα είμαι στο πλευρό σου.

Ηλέκτρα
Κι όμως όλα τα μαρτύρια αυτά ήταν ασήμαντα μπροστά στην αναγγελία του θανάτου σου …

Ορέστης
Συγνώμη, για το θλιβερό αυτό νέο, Ηλέκτρα.

Ηλέκτρα
Δεν θέλω αυτό από σένα, Ορέστη.  Γνωρίζω την ευγένεια της καρδιάς σου και το μεγαλείο της ψυχής σου.

Ορέστης
Μην το λες αυτό.  Νιώθω ένοχος.

Ηλέκτρα
Ωστόσο δεν είσαι.  Είσαι ο σωτήρας μου!

Ορέστης
Μη χαίρεσαι πάρα πολύ.

Ηλέκτρα
Γιατί;  Μετά από τόσα χρόνια προσμονής, σε ξαναβρίσκω ζωντανό επί τέλους.  Εγώ που σε νόμιζα κάτοικο της κόλασης.

Ορέστης


Θα είμαι, μάλλον, οσονούπω.

Ηλέκτρα
Τι λες Ορέστη;  Θα μ’ εγκαταλείψεις τώρα που ξαναβρεθήκαμε;

Ορέστης
Όχι, μα η αποστολή μου ολοκληρώνεται, θα ζήσω ίσως την κόλαση πάνω στη γη.

Ηλέκτρα
Θα σε φροντίσω εγώ πολυαγαπημένε μου … Ακούν έναν θόρυβο.

Πυλάδης, χαμηλόφωνα.  Ησυχία!  Κάποιος έρχεται!  Σιωπή.
Ακούγεται η φωνή τού Παιδαγωγού.  Ορέστη!  Πυλάδη!

Ορέστης και Πυλάδης, ταυτόχρονα.
Εδώ είμαστε …

Ηλέκτρα
Ποιος σας καλεί έτσι;

Ορέστης
Δεν αναγνωρίζεις τη φωνή του;

Ηλέκτρα
Θά ’πρεπε;  Εμφανίζεται ο ΠαιδαγωγόςΗ Ηλέκτρα σπεύδει να τον συναντήσει.  Δάσκαλε!  Του φιλά το χέρι.

Παιδαγωγός, συγκρατώντας την.  
Μικρή μου Ηλέκτρα … Κοιτώνταςτην.  Φτωχή μου Ηλέκτρα!

Ηλέκτρα
Τούτ’ η μέρα της χαράς είναι για να σημειωθεί σε πέτρα λευκή. Ξαναβρίσκω τη στοργή τού αδερφού και την γενναιοδωρία τού μοναδικού ανθρώπου που έμεινε πιστός στον πατέρα μου.

Παιδαγωγός
Ορέστη, είδα τον φύλακα του Αιγίσθου να περνά.  Κατευθυνόταν προς τον τάφο τού Αγαμέμνονα.

Ηλέκτρα
Έλαβε, το δίχως άλλο, τη διαταγή να με φέρει πίσω στο παλάτι.

Πυλάδης
Είναι η πιο ευνοϊκή στιγμή.  Δεν πρέπει να καθυστερούμε.

Ορέστης
Πάμε στο πεδίο της μάχης.  Είναι έτοιμοι να φύγουν.

Ηλέκτρα
Πάρτε με μαζί σας.  Γυρίζουν πίσωΧρόνος.  Θα σας δείξω ένα πέρασμα που οδηγεί κατ’ ευθείαν στο δωμάτιο του θρόνου.  Ο Πυλάδης είναι έτοιμος να ξαναφύγειΣιωπή.  Σε παρακαλώ, Ορέστη!

Ορέστης, απλώνοντας το χέρι προς την Ηλέκτρα.
Έλα, αλλά κάνε γρήγορα!  Έχουμε ραντεβού με τη δικαιοσύνη!
Η Ηλέκτρα πιάνει το χέρι του και βγαίνουν από τ’ αριστερά.  Ο Πυλάδης τούς ακολουθεί.  Ο Παιδαγωγός ξαναφεύγει από τη δεξιά πλευρά.

Παιδαγωγός
Είθε να τους προστατεύει ο Λοξίας!
Φεύγει.  Είσοδος του χορού, χωρίς τον Κορυφαίο, από τις δύο πλευρές της σκηνής.  Πολεμικός χορός του Χορού.