1567 - Πολιτικές σχέσεις σε ριψοκίνδυνο πλαίσιο

Ν. Λυγερός

Οι πρόσφατες δηλώσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου έχουν στόχο να καθησυχάσουν και να αφοπλίσουν εθνικιστικούς κύκλους της Τουρκίας. Στην ουσία όμως το πρόβλημα υπάρχει και είναι θετικό. Οι επαφές του με τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ΄ δημιουργούν ένα νέο πλαίσιο σχέσεων. Αυτές οι σχέσεις δεν είναι μόνο πολιτικές βέβαια, υπάρχει και ένα κοινό θρησκευτικό πεδίο. Η ουσία όμως για τα γεωστρατηγικά δεδομένα είναι το πολιτικό. Το Φανάρι λειτουργεί ως αγκάθι στην Τουρκία. Έχει βέβαια ελάχιστες δυνατότητες, αλλά αυτές υπάρχουν ειδικά όταν το θρησκευτικό πλαίσιο ενισχύεται με εύστοχες δικτυώσεις. Οι εθνικιστικοί κύκλοι της Τουρκίας εξετάζουν με μεγάλη προσοχή όλες αυτές τις κινήσεις διότι δεν θέλουν να έχει το Πατριαρχείο διεθνή εμβέλεια. Όμως πρέπει να παραδεχθούμε την αρχή του μεγάλου σκακιστή Lasker, ότι οι καλύτερες κινήσεις δεν είναι οι καλές για εμάς αλλά οι ενοχλητικές για τους αντιπάλους.

Το Πατριαρχείο είναι εγκλωβισμένο στην Κωνσταντινούπολη, όμως με τη δράση του μπορεί να επηρεάζει και την εξέλιξη του ελληνισμού και όχι μόνο σε αυτήν την περιοχή. Πρέπει όμως να αντιληφθούμε ότι το Πατριαρχείο μπορεί να χρειαστεί να θυσιαστεί για τον ελληνισμό, όχι όμως το αντίθετο. Αλλιώς οποιαδήποτε πίεση πάνω στο Πατριαρχείο αδρανοποιεί τις ήδη ελάχιστες κινήσεις μας.

Συνεπώς κάθε αντίδραση και αντίσταση του Οικουμενικού Πατριάρχη δεν είναι μόνο θετική για τον τοπικό ελληνισμό αλλά και για τη στρατηγική του ευρύτερου χώρου διότι παράγει τοπικό κόστος στους εθνικιστικούς κύκλους. Ως στόχος είναι σταθερός και ελάχιστα ευάλωτος διότι δεν αποτελεί ένα μεγάλο κίνδυνο. Η ύπαρξή του όμως προκαλεί τριβές στο τουρκικό σύστημα που πρέπει συνεχώς να ασχολείται με αυτό το εμπόδιο όταν θέλει να καταπατήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα των Ελλήνων που ζουν στην Κωνσταντινούπολη..

Ακόμα και αν μερικοί από εμάς δεν πιστεύουν στην οικουμενικότητα του Πατριάρχη, πρέπει να παραδεχθούν ότι το σύμβολο του είναι ουσιαστικό για τον ελληνισμό και για τη στρατηγική μας. Ως Ίμβριος δίνει το παράδειγμα με τις θέσεις του. Ενώ για την πλειοψηφία των Ελλήνων η Ίμβρος είναι μια χαμένη πατρίδα, ο Πατριάρχης με την ύπαρξή του και την αντίστασή του αποδεικνύει ότι ακόμα και αυτό που θεωρείται χαμένο μπορεί να κάνει εύστοχες κινήσεις. Επιπλέον δείχνει έμμεσα με αυτόν τον τρόπο ότι τα πράγματα και οι πατρίδες είναι χαμένες μόνο και μόνο όταν το αποδεχόμαστε εμείς και όχι οι αντίπαλοί μας.

Οι πολιτικές σχέσεις σε ριψοκίνδυνο πλαίσιο είναι οι μόνες που μπορούν να απελευθερώσουν το εγκλωβισμένο Πατριαρχείο μας από μία οριστική και τουρκική λύση του προβλήματος. Μόνο οι ζωντανοί έχουν προβλήματα. Με τα προβλήματά του το Πατριαρχείο αποδεικνύει ότι υπάρχει.