1088 - Εν αρχή ο θάνατος

Ν. Λυγερός

Σ’ ένα πολυκυκλικό σύστημα αλλά και σ’ ένα κυκλικό σύστημα, το θέμα της αρχής εφόσον δεν είναι αυτονόητο, είναι πρωταρχικό διότι αποτελεί μια καθοριστική επιλογή. Ο ελληνισμός που βασίζεται πάνω στον κύκλο για τους πιστούς και στον πολυκύκλο για τους άλλους μέσω της έννοιας της ελεύθερης βούλησης αποφάσισε ότι η κοινωνιολογική του αρχή είναι ο θάνατος. Αν και φυσιολογική η γέννηση δεν είναι ελεύθερη. Ο ίδιος ο άνθρωπος δεν την αποφασίζει ενώ ο καθένας μπορεί να θέσει ένα όριο στη ζωή του όπως εύστοχα το παρατηρεί ο Camus ακόμα και αν ανατρέπει την κλασική θεωρία του Durkeim σε αυτό το σημείο. Στην πραγματικότητα, θεωρούμε ότι η μοναδική τους διαφορά προέρχεται από τις έννοιες του a priori και a posteriori .

Ο Camus λειτουργεί μέσα στο πλαίσιο του ανθρώπου πριν τη δημιουργία της κοινωνίας ενώ ο Durkeim εξετάζει το μετά. Επομένως το πλαίσιο του ενός είναι η μοναδικότητα και του άλλου η πολλαπλότητα. Όπως ο ένας είναι ελεύθερος, ο δεύτερος μπορεί να εξετάσει στατιστικά μόνο το πλήθος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το πεπερασμένο γίνεται αναπόφευκτα το πεπρωμένο. Συνεπώς η επιλογή του θανάτου ως κοινωνιολογική αρχή δεν είναι παράλογη ακόμα και αν δεν είναι συμβατική με τα κλασικά δεδομένα.

Η κωδικοποίηση της τελετουργίας είναι το αποτέλεσμα μιας ισορροπίας του Nash μέσα σ’ ένα διαπραγματευτικό πλαίσιο όπου οι άνθρωποι αυτοκαθορίζουν τη δεοντολογία τους. Σε αντίφαση με την οντολογική τους υπόσταση μέσω της τελετουργίας, οι άνθρωποι καθορίζουν κοινωνιολογικά την αρχή του πολυκυκλικού συστήματος με την τελεολογία τους. Η τελετουργία που παρουσιάζεται τουλάχιστον ως αλλαγή φάσης αν δεν είναι μετασχηματισμός, επιτρέπει στους ανθρώπους να οργανωθούν μέσα από μια καινούργια αρχή που διαμορφώνει συνεχώς με το στίγμα της την εξέλιξη της κοινωνίας. Όλο το αρχικό σύστημα βασίζεται πάνω στην αντιμετώπιση του θανάτου και εκ των υστέρων στην ενσωμάτωσή του ως αξίωμα της κοινωνιολογικής θεωρίας. Με αυτόν τον τρόπο ο κώδικας δεικνύει ότι οι άνθρωποι που θρηνούν αποδέχονται την αξία του ανθρώπου που πέθανε ενώ δεν θα είχε νόημα την ώρα της γέννησής του. Έτσι ο θάνατος λειτουργεί ως αναγεννησιακό στοιχείο και ως αξιολογικό σύστημα. Με αυτήν την έννοια διατηρούμε ακόμα τη χρήση της λέξης άξιος στην τελετουργία μερικών ειδικών περιπτώσεων. Άρα είναι λογικό και φυσιολογικό να υπάρχουν και τελετουργικές ανωμαλίες όπου ο θρήνος του ήρωα γίνεται ενώ είναι ακόμα ζωντανός. Αυτές οι ανωμαλίες, οι οποίες στην ουσία αποτελούν ένα επιχείρημα που ενισχύει την ιδέα που ορίζει τον θάνατο ως αρχή για την κοινωνιολογική λογική εφόσον η τελετουργία σε αυτές τις περιπτώσεις αποδεικνύει ότι είναι η μοναδική που έχει τη δυνατότητα να πιστοποιήσει την αξία του ανθρώπου, είναι στην πραγματικότητα τα ακραία στοιχεία που αναζητά η νοοσφαίρα του Grothendieck για να αποδείξει τη γενικότερη μορφή αυτού του νοητικού σχήματος. Διότι μέσα στο πλαίσιο του Riemann είναι αυτές οι ανωμαλίες που καθορίζουν όλη τη δομή του συστήματος. Η πολυκυκλότητα έχει μία αρχή και οι Έλληνες αποφάσισαν ότι αυτή η αρχή είναι ο θάνατος.