814 - Όταν το παρελθόν εξηγεί το μέλλον

Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά Βίκυ Τσατσαμπά

Όταν ο Albert Camus έγραφε το άρθρο του με τίτλο “Το ελληνικό παιδί” το 1955, ήταν για να υπερασπιστεί τον αγώνα του νέου Κύπριου φοιτητή Μιχάλη Καραολή λίγο πριν τον πρώτο απαγχονισμό από τους Βρετανούς. Κάποιοι δεν βλέπουν μέσα σε αυτό το άρθρο παρά ένα περιστασιακό άρθρο. Ωστόσο διαβάζοντας προσεκτικά το κείμενο καταννοούμε ότι ο συγγραφέας χάρη στο δημοσιογραφικό του ταλέντο είχε ήδη επισημάνει τη στρατηγική διάσταση του κυπριακού προβλήματος πριν την ώρα. Πράγματι έγραφε: «Η Αγγλία, ωστόσο, δεν αμφισβητεί ούτε τα δίκαια των κυπριακών διεκδικήσεων ούτε το γεγονός οτι το 80% των κατοίκων του νησιού είναι Έλληνες ούτε ακόμη ότι οι ελεύθερες εκλογές θα έδιναν μια συντριπτική πλειοψηφία υπέρ της ένωσης. Το μοναδικό της επιχείρημα, που το υποστήριξε άλλωστε πριν λίγο καιρό κι ένας γάλλος συγγραφέας, είναι στρατηγικής σημασίας: Η Κύπρος είναι το προωθημένο αεροπλανοφόρο της βρετανικής και δυτικής δύναμης». Και συνεχίζει την ανάλυσή του έτσι: «Οι Άγγλοι Συντηρητικοί είναι αντίθετοι με την ένωση, στην πραγματικότητα μόνο επειδή, μετά που εγκατέλειψαν την Αίγυπτο, θέλουν να κρατήσουν το Suez, δε θέλουν να χάσουν το γόητρο τους. Αλλά θα χάσουν όμως πολύ περισσότερο σε γόητρο, αν η αναγκαστικά προσωρινή παράταση της σημερινής κατάστασης, πληρωθεί τελικά με το φόνο ενός παιδιού. Το τέλος των αυτοκρατοριών έρχεται και αρχίζει η εποχή των ελεύθερων πολιτειών». Ο Albert Camus είχε δίκιο αλλά και πάλι η ιστορία δεν πήγε προς την κατεύθυνση της δικαιοσύνης, εφόσον οι Άγγλοι απαγχόνισαν 9 Κύπριους αντιστασιακούς. Ωστόσο αυτό δεν εμπόδισε την ανεξαρτησία της Κύπρου ακόμα κι αν αυτή δεν άλλαξε με τρόπο ουσιαστικό τον ρόλο της Αγγλίας στο νησί, εφόσον αυτή ήταν πίσω από την δημιουργία της έννοιας της δικοινοτικής που οδήγησε στη συνέχεια στα γεγονότα του 1963. Μέσα στη συνέχεια αυτής της δραστηριότητας μπορεί να τεθεί για λογαριασμό της η εξέλιξη της τοπικής κατάστασης μετά τη βίαιη εισβολή και την παράνομη κατοχή στο νησί από το 1974. Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη ότι ακόμα και στις μέρες μας, δηλαδή τριάντα χρόνια μετά, οι Άγγλοι διπλωμάτες προσπαθούν να επιβάλλουν την άποψη τους έτσι ώστε το σχέδιο Ανάν να γίνει αποδεκτό λίγο πριν την είσοδο της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία θα της εγγυηθεί επιτέλους την ειρήνη και την ελευθερία που επιθυμεί εδώ και καιρό, όπως το έγραψε ήδη ο μεγάλος μας συγγραφέας Albert Camus.