509 - Οι εγκλωβισμένοι και η ανθρωπιά

Ν. Λυγερός

Σ’ όλα αυτά τα χρόνια η αντίσταση εναντίον του εισβολέα στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χρησιμοποίησε εξαντλητικά την έννοια των εγκλωβισμένων ως ακραίο παράδειγμα. Υπάρχουν βέβαια και οι αγνοούμενοι που παίζουν όμως ένα σχετικά παθητικό ρόλο εφόσον για λόγους καθαρά φυσιολογικούς πολλοί από αυτούς έχουν πεθάνει. Ενώ οι εγκλωβισμένοι παραμένουν ένα ισχυρό και ζωντανό επιχείρημα ακόμα κι αν είναι ελάχιστοι ή μάλλον ιδιαίτερα γιατί είναι ελάχιστοι. Όλοι μαζί αποτελούν 400 άτομα, 400 ψυχές.

Μετά από τόσα χρόνια μη επαφής για πολλούς από μας, οι εγκλωβισμένοι δεν είναι παρά μια αφηρημένη έννοια. Βέβαια είναι ήρωες για πολλούς αλλά ουσιαστικά είναι άγνωστοι. Δεν έχουν ονόματα, ζωές, σκέψεις. Είναι μόνο ανώνυμα άτομα. Είναι οι εγκλωβισμένοι και τίποτα άλλο. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Οι εγκλωβισμένοι μας δεν είναι μόνο άτομα, είναι τα τελευταία κομμάτια ενός γνήσιου ελληνισμού. Είναι άνθρωποι δίχως ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι άνθρωποι δίχως μέλλον που δεν παράτησαν το παρελθόν τους, τη γη τους. Είναι ψυχές που πονούν μες στη μοναξιά εδώ και δεκάδες χρόνια.

Πολλοί από μας δεν ακούν τον πόνο των εγκλωβισμένων και γι’ αυτόν τον λόγο θεωρούν ότι δεν υπάρχει. Όμως η σιωπή μεταφέρει κι αυτή τον πόνο. Ίσως τον μεγαλύτερο διότι μετά από ένα ανθρώπινο όριο, η φωνή δεν μπορεί πια να εκφράσει τον πόνο. Και επειδή δεν μπόρεσαν να μας ζητήσουν κάτι, δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να τους δώσουμε κάτι.

Όταν βλέπεις με τα μάτια σου τους γέρους να σου λένε «να ‘ρχεστε να σας θωρούμε», δεν είναι πια κάτι το αφηρημένο. Όταν βλέπεις έναν νέο πατέρα να σου μιλά για τις δυσκολίες που έχει για να αναθρέψει τα παιδιά του, δεν είναι πια ιδέες, είναι κομμάτια σπασμένης ζωής. Όταν ακούς αυτά που λέει η μάνα του για τα παιδιά της που δεν άντεξαν την κατοχή και έφυγαν ενώ αυτή έμεινε με τον γιο της, νιώθεις μέσα σου την έννοια της θυσίας. Τους είπαμε ήρωες για λόγους εθνικούς και ξεχνάμε τώρα ότι είναι άνθρωποι που πονούν.

Δεν είναι ανάγκη να τους λέμε ήρωες της αντίστασης, να διεκδικούμε τα δικαιώματά τους που καταπατεί ο εισβολέας στα ευρωπαϊκά δικαστήρια, να τους χρησιμοποιούμε ως επιχείρημα για να μην δεχθούμε έναν χάρτη Α ή Β, αν δεν είμαστε διατεθειμένοι να πηγαίνουμε να τους βλέπουμε, αν δεν είμαστε διατεθειμένοι να πάμε στις εκκλησίες τους και στους τάφους τους. Αν αξίζουν λιγότερο από ένα διαβατήριο, ας τους ξεχάσουμε οριστικά. Κι ας μην προφέρουμε το όνομά τους πουθενά. Γιατί αυτοί πήραν τούρκικη ταυτότητα για να μην πεθάνει η ρωμιοσύνη μας. Ενώ οι άλλοι το θεωρούν προδοσία.

Οι εγκλωβισμένοι είναι άνθρωποι! Είναι και αυτοί Κύπριοι και τώρα Ευρωπαίοι. Κι έχουν και αυτοί συναισθήματα και μας έχουν ανάγκη όπως τους έχουμε ανάγκη. Μας έδειξαν τόσα χρόνια το παράδειγμα της αντίστασης, ας τους δείξουμε κι εμείς τώρα το παράδειγμα της συμπόνιας. Δεν είναι ανάγκη να λέμε και να γράφουμε γι’ αυτούς. Το μόνο που θέλουν είναι να τους δούμε και να μας δουν. Δεν αποτελούν πια ένα ανθρώπινο επιχείρημα. Είναι δικοί μας άνθρωποι. Δεν είναι πια θέμα αρχής και πολιτικής, μόνο ανθρωπιάς.