4183 - Η έννοια της υψηλής στρατηγικής κατά Liddell Hart

Ν. Λυγερός

Η υψηλή στρατηγική ως έννοια είναι τόσο αφαιρετική που η επινόησή της δυσκολεύει ακόμα και την κατανόησή της. Δεν αποτελεί μόνο ένα επιπλέον επίπεδο στα επίπεδα της στρατηγικής, του επιχειρησιακού και της τακτικής. Κατά συνέπεια, η υψηλή στρατηγική κατά Liddell Hart δεν είναι η στρατηγική μιας στρατηγικής που θα είχε το ρόλο της τακτικής. Δεν ακολουθεί το ίδιο νοητικό σχήμα. Ως στοιχεία της θεωρίας γραφημάτων αυτές οι οντότητες δεν ανήκουν στην ίδια κλίκα για να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία του Berge. Έτσι η ιεραρχία δεν είναι δομικά γραμμική. Με αυτή την παρατήρηση δεν μπορούμε να αποδεχτούμε την επιφανειακή παρουσίαση της κριτικής του Liddell Hart κατά τον Clausewitz μέσω του ορισμού της στρατηγικής ως τέχνης της χρησιμοποίησης των μαχών ως μέσον προς επίτευξη των σκοπών του πολέμου. Το νοητικό σχήμα του Clausewitz είναι πιο βαθύ και πιο θεμελιακό απ’ ότι νομίζουμε και μπορεί να εφαρμοστεί ως γνωστικός πυρήνας της γεωστρατηγικής αλλά και της γεωπολιτικής. Στην πραγματικότητα, η εισαγωγή του πολιτικού παράγοντα δεν σημαίνει αναπόφευκτα την κατάρρευση της μεθοδολογίας του Clausewitz. Στην ουσία, ο Liddell Hart εστιάζει την ανάλυσή του στο ολικό και όχι μόνο στο γενικό ή τοπικό πλαίσιο. Ο Clausewitz μελετούσε άλλες τάξεις μεγεθών, όπου η βαρύτητα ανήκε στο πεζικό. Ο Liddell Hart, για να εφαρμόσει την καινούργια έννοια που εισήγαγε, έπρεπε να κάνει χρήση του ναυτικού για να έχει το απαιτούμενο στρατηγικό βάθος του συγκεκριμένου παραδείγματος της Μεγάλης Βρετανίας. Η στρατηγική ενός μεγάλου στρατού δεν είναι απαραίτητα υψηλή στρατηγική. Και δεν υπάρχει καμιά στρατιωτική αναγκαία συνθήκη για το μέγεθος μιας χώρας που διαθέτει υψηλή στρατηγική. Η τοποθέτηση του Liddell Hart όσον αφορά στη στρατηγική ως τέχνη της κατανομής και της χρησιμοποίησης των στρατιωτικών μέσων προς επίτευξη μερικών πολιτικών σκοπών δίνει την εντύπωση της αντιπαράθεσης. Ενώ στην πραγματικότητα οριοθετεί μερικά αυτονόητα όρια. Μόνο που οι δύο όψεις του πολιτικού και στρατιωτικού εμπλέκονται με εξαρτημένο τρόπο στη θεωρία των αποφάσεων αλλά ειδικότερα στη θεωρία παιγνίων. Ο διαχωρισμός δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει αλληλεξάρτηση των δομών, κι αν το πολιτικό φαίνεται να υπερισχύει του στρατιωτικού, στην πραγματικότητα δεν είναι παρά μόνο ένας παράγοντας της νοητικής στρατηγικής όπου αυτές οι οντότητες αλληλεπιδρούν. Επιπλέον, τα μεγέθη αυτών των δομών δεν επηρεάζουν τα κρίσιμα και χαρακτηριστικά σημεία τους. Έτσι, η γεωστρατηγική αν και ανήκει φυσιολογικά στη γεωπολιτική, παραμένει μια ιδιομορφία όπου καταρρέει η γενική κατανόηση δίχως την ολική προσέγγιση. Κατά συνέπεια, η υψηλή στρατηγική δεν είναι απλώς μια γενίκευση αλλά μία δημιουργική απαγωγή.