4141 - Η πολλαπλότητα της γεωστρατηγικής

Ν. Λυγερός

Η γεωστρατηγική δεν μπορεί να είναι μόνο και μόνο η στρατηγική ερμηνεία της γεωγραφίας, αλλιώς θα ήταν η δυναμική του στατικού. Όπως έχουμε στα δυναμικά συστήματα το χώρο των παραμέτρων και το χώρο του δυναμικού, υπάρχει και στη στρατηγική αυτός ο διαχωρισμός. Έτσι το δυναμικό είναι το αόρατο της ορατής στατικής. Ο συνδυασμός αυτών των δύο απλών εννοιών δεν δημιουργεί μία απλότητα όπως θα το περιμέναμε, αλλά μία πολλαπλότητα. Δεν έχουμε πια επίπεδα παράλληλα που μπορούμε να μελετήσουμε ξεχωριστά. Εδώ όλα εμπλέκονται και σε υψηλό βαθμό για να σχηματίσουν ένα άλλο νόημα. Δίχως την ολική ανάλυση, η πολλαπλότητα της γεωστρατηγικής δεν μπορεί να ερμηνευτεί χωρίς εκφυλισμό. Επιπλέον η γεωστρατηγική, σε αντίθεση με τη γεωπολιτική, εμπεριέχει φυσιολογικά στοιχεία πολεμολογίας που λειτουργούν ως ενδογενείς παράγοντες. Οι δυνατότητες της πολλαπλότητας της γεωστρατηγικής δεν εκφράζονται με άμεσο τρόπο, κατά συνέπεια οι περισσότεροι δεν τις βλέπουν διότι δεν τις καταλαβαίνουν και αποφασίζουν ότι δεν υπάρχουν. Μόνο που η ύπαρξη αυτών των νοητικών σχημάτων δεν οφείλεται στην ερμηνεία των παικτών. Είναι αρχικές συνθήκες που ανήκουν στη μεταστρατηγική όπως είναι και ο στόχος. Η έρευνα σε αυτόν τον τομέα δεν μπορεί να γίνει με τον παραδοσιακό τρόπο εφόσον μία προσέγγιση δεν επαρκεί. Έχουμε το ανάλογο πρόβλημα της μιγαδικής ανάλυσης η οποία δεν είναι απλώς μία γραμμική γενίκευση της πραγματικής ανάλυσης. Τα μονοπάτια δεν είναι μοναδικά και πρέπει το αποτέλεσμα του ορίου να είναι ολικό για να αποτελέσει ένα θεώρημα. Έτσι και στη γεωστρατηγική, όπου βρίσκουμε πολλούς χάρτες για την ίδια περιοχή, πρέπει να τους εξετάζουμε συγχρονικά μέσα από τη διαχρονικότητά τους. Με άλλα λόγια, ένα χαρακτηριστικό της γεωστρατηγικής είναι ο χρόνος. Έτσι η γεωστρατηγική πολλαπλότητα δεν αποτελείται μόνο από στοιχεία γεωγραφίας, αλλά και χρονογραφίας. Λειτουργεί απόλυτα μέσα στα πλαίσια του χωροχρόνου δίχως να υπάρχει κάποιος τεχνητός διαχωρισμός. Γι’ αυτόν το λόγο, δεν υπάρχουν εικόνες στη γεωστρατηγική αλλά μόνο το έργο, το οποίο όμως δεν είναι γραμμικό. Έτσι σχετίζεται περισσότερο με τη θεωρία των πολλαπλών κόσμων όπου ο χρόνος δημιουργεί πολυκλαδικά σχήματα για κάθε γεγονός. Αυτή η γεωμετρία που είναι ριζικά διαφορετική από την κλασική, δεν επιτρέπει απλοϊκές αναλύσεις. Η διαχείριση αυτού του γνωστικού αντικειμένου είναι, λοιπόν, δύσκολη και αυτό είναι αναπόφευκτο. Κατά συνέπεια, οι προσπάθειες απλοποίησης δεν είναι παρά τεχνητές και ρητορικές. Διότι το πλέγμα που δημιουργείται από την πολλαπλότητα της γεωστρατηγικής αγγίζει την ιστορία της ανθρωπότητας.