3107 - Ανθρωπότητα και Χρόνος VII

Ν. Λυγερός

Ο πόλεμος ανάμεσα στις κοινωνίες και την Ανθρωπότητα στηρίζεται κυρίως στο εξής νοητικό σχήμα: η πάλη της τύχης εναντίον της ανάγκης. Το τυχαίο στοιχείο της ύπαρξης και η ανάγκη για δημιουργία λειτουργούν όπως τους αντιπάλους σε μια μονομαχία όπου όλα επιτρέπονται. Από κοινωνικής άποψης, ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Η κοινωνία ποτέ δεν έχει παράξει τίποτε καλύτερο από την αρχή του Μακιαβέλλι. Όσον αφορά στην Ανθρωπότητα, που είναι αναγκαστικά ταγμένη στην αξιολογία έτσι ώστε να μπορέσει να εξελιχθεί, είναι διατεθειμένη να υποστεί όλες τις θυσίες για να διασχίσει το χρόνο. Η πρώτη αγωνίζεται εναντίον του χρόνου, διότι επιδιώκει την αθανασία. Η δεύτερη ενεργεί με το χρόνο, διότι γνωρίζει τον εφήμερο χαρακτήρα του. Το παράδοξο έγκειται στη δύναμη του αδύνατου που παρά την υπεροχή του ισχυρού, κατορθώνει να διασχίζει τους αιώνες σημαδεύοντάς τους με την υπογραφή του. Η κοινωνία επηρεασμένη από το φαινόμενο της μόδας, δεν μπορεί να αντιληφθεί το φαινόμενο των άκρων και δεν κατορθώνει να δημιουργήσει διαμπερείς χρονικές δομές. Είναι εγκλεισμένη μέσα σ’ έναν τεχνητό πύργο ο οποίος από ανθρώπινης πλευράς δεν είναι παρά μία τεράστια αίθουσα βασανιστηρίων. Επιχειρεί να διεξαγάγει τη δίκη της Ανθρωπότητας, αλλά δεν φθάνει στο πέρας του πύργου. Δημιουργεί μία χωρική εξουσία και βρίσκεται σε διαμάχη με μία χρονική διάσταση. Ανίκανη να διαχειριστεί το χρόνο, η κοινωνία βασίζεται στο χώρο για να θεμελιώσει την υπεροχή της. Ελέγχοντας κατά τρόπο αποκλειστικό τον εδαφικό χώρο, πιστεύει ότι επιβάλλεται στον πολιτιστικό χώρο. Βέβαια, αντιμετωπίζει δυσκολίες με ορισμένες κουλτούρες οι οποίες φαίνεται να αντιστέκονται περισσότερο από κάποιες άλλες έναντι των επιθέσεών της. Έτσι, μερικές φορές αποφασίζει να διαπράξει γενοκτονία σε μια προσπάθεια να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Μόνο που το ανθρώπινο δικαίωμα αρχίζει να έχει επίδραση στον τομέα του διεθνούς δικαίου, το οποίο παρά τους οπαδούς της Realpolitik δεν βασίζεται μόνο στην οικονομική δύναμη. Στην ουσία, η οικονομική δύναμη δεν έχει πραγματικό νόημα παρά μόνο στους κόλπους της κοινωνίας. Διότι η Ανθρωπότητα δεν έχει ούτε να πουλήσει ούτε να αγοράσει τίποτα. Έτσι, υπάρχει στο εξής η δυνατότητα να καταδικαστούν οι γενοκτονίες, αυτά τα εγκλήματα εναντίον της Ανθρωπότητας. Οι δήμιοι κάθε κοινωνίας δεν μπορεί πλέον να παραμένουν ατιμώρητοι, διότι η Ανθρωπότητα αντίθετα με την κοινωνία, δεν ξεχνά. Μπορεί να πληγώνεται, ενώ η κοινωνία παραμένει αλώβητη, αλλά η Ανθρωπότητα χρησιμοποιεί τις πληγές της για να γράψει την ιστορία της. Η ιστορία της Ανθρωπότητας είναι, βέβαια, ανώφελη για την κοινωνία που ζει μόνο μέσα στο παρόν, αλλά είναι ακριβώς γι’ αυτόν το λόγο που είναι υπέροχη. Διότι με έναν ιδιαίτερο τρόπο, είναι ακόμα ωραιότερη όταν είναι ανώφελη. Μέσα στο πλαίσιο αυτού του πολέμου ανάμεσα στις κοινωνίες και την Ανθρωπότητα, το ωφέλιμο μάχεται εναντίον του ανώφελου, ο χώρος παλεύει εναντίον του χρόνου, οι πραγματικότητες εναντίον των οραμάτων. Και αυτό μας βοηθά να αντιληφθούμε πόσο μόνη είναι η Ανθρωπότητα. Μόνο που αυτή η μοναξιά είναι επίσης το χαρακτηριστικό της σπανιότητάς της, αν όχι της μοναδικότητάς της. Όπως συμβαίνει με τις ιδιομορφίες και τις ανωμαλίες, χαρακτηρίζει τη νοόσφαιρα ως μία γνωστική γενίκευση του θεωρήματος του Riemann για τις πολλαπλότητες. Με άλλα λόγια, είναι τόσο μοναχική όσο και ουσιαστική. Είναι η ιδιαιτερότητα της ύπαρξής της και όχι το αποτέλεσμα του μοιραίου. Είναι η μονάδα μιας βασικής δομής.