2873 - Στοιχεία σκέψης περί ευρωπαϊκού οράματος της Κίνας

Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά Βίκυ Τσατσαμπά

Μια συμβατική προσέγγιση της Κίνας σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση συνίσταται στην σύγκριση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η σύγκριση αυτή που έχει ένα νόημα που δεν στερείται ενδιαφέροντος σε ένα αυστηρά οικονομικό πλαίσιο, δεν έχει προσαρμοστεί στο στρατηγικό σχέδιο, γιατί υπάρχει μια εννοιολογική διαφορά. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι, πράγματι, μια μεγάλη δύναμη, αλλά είναι νέα. Δεν έχει κανένα χρονικό πάχος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι, ιστορικά μιλώντας, μια επέκταση της Ευρώπης. Μπορούμε να χρονοτριβούμε σχετικά με τις πολιτιστικές διαφορές, ωστόσο ανήκουν στο ίδιο υπόστρωμα. Η διαφοροποίηση δεν πραγματοποιείται παρά μόνο σε μία σχετικά πρόσφατη εποχή. Ενισχύθηκε με τον Ψυχρό Πόλεμο, που μεταμόρφωσε την Ευρώπη σε στρατόπεδο στρατηγικής μάχης για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο, αυτή η ιδεολογική θεώρηση, πέφτει σε αχρηστία, λόγω της δομικής κατάρρευσης που γνωρίζουμε. Είναι το ίδιο για την Κίνα. Περιορίζοντας το εννοιολογικό τμήμα της Κίνας στην μαοϊκή περίοδο δεν αποτελεί μόνο μία επιθυμία δογματική, αλλά και ένα λάθος γεωπολιτικό. Το ευρωπαϊκό όραμα πρέπει να σεβαστεί πολύ περισσότερο τη διαχρονική οντολογία της Κίνας. Η μαοϊκή περίοδο έχει σίγουρα μεταμορφώσει την Αυτοκρατορία του Κέντρου σε έναν εννοιολογικό αυταρχισμό που τείνει για χρόνια στον περιορισμό. Επιπλέον, η αναδιάρθρωση της κοινωνίας που αντιπροσωπεύει την πολιτιστική επανάσταση έχει αφήσει πολύ λίγες εξωτερικές πρωτοβουλίες εν μέρει λόγω των τακτικών διαφορών με τη Σοβιετική Ένωση. Έτσι είναι δύσκολο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία είναι επίσης μια σχετικά νέα δομή, να έχει ένα όραμα του τύπου της Κίνας. Ωστόσο, με τον ίδιο τρόπο που αντιλαμβανόμαστε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται σε μια ευρωπαϊκή βάση, είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η σημερινή Κίνα επίσης βασίζεται σε μια αρχαία κινεζική βάση. Η Κίνα που ονομάζουμε πάντα με τον ίδιο τρόπο, ενώ συνεχίζει να εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου είναι μια σύνθετη οντότητα που απαιτεί ένα παγκόσμιο όραμα. Ακόμη και τα νοητικά σχήματά της είναι ριζικά διαφορετικά από αυτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμη και σε ένα συγχρονικό πλαίσιο. Με το να τοποθετούμε το μοντέλο των ΗΠΑ πάνω στην Ευρώπη και την Κίνα είναι μια προσβλητική υπεραπλούστευση που δεν επιτρέπει να δούμε, αλλά να κοιτάξουμε αυτό που περιγράφουμε. Είναι έτσι απαραίτητο να τον εντάξουμε σε ένα ασιατικό σύνδρομο. Η Κίνα δεν είναι ούτε Ιαπωνία ούτε Βιετνάμ, παρά τα στοιχεία σύγκλισης. Και το ίδιο ισχύει για την Ινδία. Η Κίνα κατέχει την τέχνη της στρατηγικής εδώ και αιώνες ακόμα και χιλιετίες. Δεν είναι λοιπόν ένας νέος ερχόμενος στο παγκόσμιο πλάνο. Δεν μειώνεται σε μια οντότητα στην οποία δεν πρέπει να λησμονείται η πληθυσμιακή έκρηξη. Ονομάζοντας την Κίνα, Κίνα και όχι Κινέζικη Ένωση είναι ένα γνωστικό σφάλμα που δεν εμφανίζεται λιγότερο στον γλωσσικό τομέα. Η προσέγγισή μας προς την Κίνα συνοψίζει παραδόξως την αποτελεσματική προσέγγιση αυτών. Εμείς δεν την προσεγγίζουμε, όπως αυτή ήδη μας προσεγγίζει. Γι’ αυτό και η κατανόηση της Κίνας συνιστά μία πραγματική πρόκληση για την Ευρωπαϊκή Ένωση.