2197 - Το δέντρο και το δάσος

N. Lygeros

Ενώ οι διαπραγματεύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία γίνονται όλο και πιο έντονες, στην Κύπρο έχουμε την τάση να ασχολούμαστε με πολύ πιο σοβαρά θέματα για τον τοπικισμό! Όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε μια ενεργητική φάση και για το Κυπριακό με το θέμα της αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας και για το Αρμενικό με το θέμα της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων. Με άλλα λόγια, το όλο θέμα αφορά την εξωτερική πολιτική, ενώ η επίσημη επικαιρότητα περιστρέφεται μόνο γύρω από εσωτερικά θέματα. Η θέση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι καταλυτική για πολλές διπλωματικές διαδικασίες. Συνεπώς, ο ρόλος μας είναι να ενισχύσουμε κάθε ευρωπαϊκή πρωτοβουλία που χρησιμοποιεί την Κύπρο και την αναγνώρισή της ως μοχλό πίεσης σχετικά με τις ευρω-τουρκικές σχέσεις. Η ιδιότητα του μέλους μάς επιτρέπει να ενεργοποιήσουμε θετικά και αποτελεσματικά τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η Κύπρος δεν είναι πια μόνη της μέσα σ’ ένα εχθρικό πλαίσιο. Βρίσκεται σ’ ένα δυναμικό πεδίο όπου λειτουργεί ως πόλος έλξης. Μία νέα απόδειξη είναι η πρόσφατη απόφαση της επιτροπής να μην αποχωριστεί από το κυπριακό της μέλος παρ’ όλο που η Τουρκία θέλησε να κάνει έναν νομικό διαχωρισμό. Η κίνησή της θεωρήθηκε απαράδεκτη από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν πέρασε η αίτηση της Τουρκίας. Στην ουσία, δεν υπήρξε μια στρατηγική πρωτοβουλία εκ μέρους της Κύπρου. Όμως η τακτική της παρουσίας της σε ευρωπαϊκούς θεσμούς εξασφαλίζει την επίτευξη διπλωματικών στόχων, οι οποίοι ήταν ανέφικτοι πριν την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως πλήρες κράτος-μέλος. Κατά κάποιο τρόπο, υλοποιούμε τώρα νοητικά σχήματα που έχουν το υπόβαθρό τους στον αγώνα που δόθηκε για την ένταξη. Βέβαια, πολλοί από τους δικούς μας δεν αντιλαμβάνονται καν αυτές τις ριζικές αλλαγές του διπλωματικού πλαισίου και θεωρούν ακόμα ότι δεχόμαστε πιέσεις, ενώ μια απλή γνώση φυσικής μάς επιτρέπει να κατανοήσουμε το φαινόμενο. Όντως, κάθε δράση προκαλεί μια αντίδραση και κάθε πίεση μια αντίσταση. Μέσω της σχετικότητας, το σύστημα λειτουργεί συμμετρικά στο σημείο επαφής, όμως η κατεύθυνση είναι διαφορετική. Στην Κύπρο, έχουμε συνηθίσει να δεχόμαστε πιέσεις εκ μέρους της Τουρκίας και δεν αντιλαμβανόμαστε ότι με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, η πίεση τώρα προέρχεται από εμάς. Το αποτέλεσμα είναι ότι τοπικά η ηττοπάθεια κυριαρχεί και είναι ενισχυμένη από τις επικοινωνιακές και μιντιολογικές δηλώσεις του τουρκικού συστήματος. Ενώ στην πραγματικότητα, αν δεν παραμέναμε σε τοπικά στοιχεία, θα βλέπαμε ότι από γεωστρατηγική και γεωπολιτική άποψη, τα κυπριακά δεδομένα είναι υπερθετικά. Κοιτάζουμε το δέντρο και δεν βλέπουμε το δάσος διότι δεν έχουμε στρατηγικό ορίζοντα και συνεπώς νοητική εμβέλεια. Με άλλα λόγια, αποδεικνύουμε το νοητικό σχήμα της στρατηγικής που εκφράζεται ως εξής: o χειρότερος εχθρός μας δεν είναι ο αντίπαλος, αλλά ο εαυτός μας. Γι’ αυτόν τον λόγο έλεγε o Sun Tze ότι μόνο όταν γνωρίζεις τον εαυτό σου θα μπορέσεις να νικήσεις. Η Κύπρος μας δεν αναγνώρισε ακόμα τον ευρωπαϊκό της εαυτό και γι’ αυτό ο πληθυσμός παραμένει στο δόγμα της αποδοχής.