1062 - Είναι εύκολο να γίνει κάποιος παγκόσμιος

Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά Βίκυ Τσατσαμπά

Για να είναι κανείς παγκόσμιος, αρκεί να θέλει το αδύνατο θα σκεφτούν κάποιοι, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο. Χρειάζεται πολύ περισσότερο από αυτό. Πρέπει να πραγματοποιήσει το αδύνατο σαν να επρόκειτο για τον μοναδικό σκοπό της ζωής. Χωρίς συμβιβασμούς και χωρίς λύπη, ακόμα και με τύψεις. Διαφορετικά πώς να αντέξει την αβάσταχτη ελαφρότητα του καθημερινού όντος που θεωρεί τον εαυτό του ανθρώπινο κάτω από το πρόσχημα ότι υπάρχει. Και ακόμα κι αν καταφέρει να ζήσει δεν είναι παρά με τη θυσία που γίνεται ανθρώπινος. Ωστόσο αυτή η προοπτική είναι χωρίς αμφιβολία υπερβολικά ανθρώπινη για την πλειοψηφία έτσι γίνεται τερατώδης. Γιατί πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά για κάποιον του οποίου τα γεγονότα είναι οι σκέψεις του; Πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά για έναν δημιουργό του σύμπαντος;

Είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος έναν άνθρωπο πάνω στο φαινόμενο της άκρης όμως είναι ο μόνος που μπορεί να μεταμορφώσει το παρόν σε μέλλον. Είναι έτσι που φανταζόμαστε τον Leonardo da Vinci. Αυτός ο άνθρωπος που δεν ήταν ούτε ακαδημαϊκός, ούτε πανεπιστημιακός, αλλά μόνο ιδιοφυΐα. Πόσα άτομα για έναν μόνο άνθρωπο τέτοιου μεγέθους. Οι αντίπαλοί του είπαν για αυτόν ότι ήταν ακαλλιέργητος, ότι δεν ήταν παρά πολυπράγμων. Τώρα δεν ξέρουμε ακόμα και το όνομα αυτών. Ο χείμαρρος παρέσυρε τη λάσπη και δεν μας άφησε παρά μόνο την λάμψη του διαμαντιού. Τα γραπτά του δεν μπόρεσαν να μετατρέψουν την εποχή του αλλά άλλαξαν τον Χρόνο της Ανθρωπότητας. Ανακαλύψεις αιώνες μετά τα γραπτά του, δεν μπόρεσαν παρά να επιβεβαιώσει την παγκοσμιότητα του δημιουργού τους. Είναι αλήθεια ότι για έναν άνθρωπο όπως αυτόν, είναι εύκολο να γίνει παγκόσμιος. Μόνο που πόσα άτομα έχουν διαβάσει αυτή τη φράση από το χέρι του χωρίς να σκέφτονται ότι ήταν αλαζονικός. Απέναντι στο παράλογο της ζωής τα καθημερινά όντα αναζητούν έναν Καλιγούλα έτσι ώστε να μπορέσουν να εξαγνιστούν καταγγέλλοντας τις υπερβολές του χωρίς να γνωρίζουν τη δύναμη αυτού του ανθρώπου που έγινε ήρωας του Camus. Υπάρχει βέβαια το ακραίο στον χαρακτήρα του Léonard de Vinci αλλά πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά για έναν άνθρωπο αυτού του επιπέδου, για έναν Αχιλλέα που έγινε Οδυσσέας και μεταμορφώθηκε σε Προμηθέα. Αυτός ο άνθρωπος της ειρήνης δεν σταματούσε να εφευρίσκει την ύλη του πολέμου και κάποιοι επιδίωκαν να τον στιγματίσουν. Παρόλα αυτά αυτό το παράδοξο που δεν είναι εμφανές είναι απαραίτητο για όποιον κατανοεί την πολεμολογική φύση της ειρήνης και την χαμελαιοντική προοπτική του πολέμου. Ο Leonardo da Vinci ήταν στα όρια της ειρήνης, στο μέτωπο του πολέμου έτσι ώστε να καταπολεμήσει τον διάχυτο σκοταδισμό. Γιατί για ανθρώπους όπως αυτόν, το σκοτάδι δεν είναι παρά μία οντότητα προς αλλαγή, ένα πρώτο υλικό για το φως. Στο εργαστήριό του υπήρχε σίγουρα σκιά, αλλά ήταν αυτή που χρησιμοποιούσε ως μοντέλο για να δημιουργήσει το φως. Εξολοκλήρου αφοσιωμένος στο έργο του του οποίου οι διαστάσεις μας είναι άγνωστες, πολύ λίγο εκφράστηκε όσο ζούσε, τουλάχιστον με την έννοια που το άκουγε η κοινωνία. Από την πλευρά μας αρκούμαστε να πούμε το ουσιαστικό χωρίς επιφυλακτικότητα κάτω από ένα χαμόγελο.