5848 - Από την κατανομή του χώρου στον ζωτικό χώρο

Ν. Λυγερός

Στην παράγραφο 1.1.1, ο Νταβούτογλου γράφει:
« Η κατανομή του γεωγραφικού χώρου ως στοιχείο κυριαρχίας μεταξύ των κρατών κι η εξέλιξη τους σε κανόνα διεθνούς δικαίου αποτέλεσε το θεμέλιο της  έννοιας του σύγχρονου συνόρου.»
Ενώ αυτή η φράση είναι φαινομενικά ουδέτερη, στην πραγματικότητα δεν είναι παρά η προετοιμασία ενός υποβάθρου για την ύπαρξη ενός μετασχηματισμού όσον αφορά την έννοια των συνόρων.
«Τα πεδία των διεθνούς και περιφερειακού χαρακτήρα γεωπολιτικών συγκρούσεων, είναι η αντανάκλαση της διαφορετικότητας μεταξύ, αφενός των πεδίων κυριαρχίας που προβλέπουν οι συνοριακοί προσδιορισμοί και, αφετέρου, των πεδίων εσωτερικής εξάρτησης, που είναι αποτέλεσμα της φυσικής, οικονομικής και πολιτισμικής γεωγραφίας.»

Σε αυτή την φράση το πλαίσιο έχει μετατραπεί σε πεδίο.
«Στο πλαίσιο αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία η διάκριση μεταξύ των συνόρων και των γεωπολιτικών ζωνών και γραμμών.»
Σιγά – σιγά μπαίνουμε στο χώρο των φυσικών συνόρων, όπου ο συγγραφέας θα μπορέσει να προωθήσει τα συμφέροντα της Τουρκίας ξεχνώντας, βέβαια, ότι η σημερινή της ύπαρξη οφείλεται στις γενοκτονίες του εικοστού αιώνα.
«Ο αμοιβαίος προσδιορισμός των ορίων των γεωπολιτικών ζωνών τα οποία αποτελούν πεδία, όπου αλληλοσυμπληρώνονται από την άποψη της φυσικής και οικονομικής γεωγραφίας και η μετατροπή τους σε μονάδες αποκομμένες μεταξύ τους φέρουν μαζί τους τον κίνδυνο της αποκορύφωσης ανά πάσα στιγμή των συγκρούσεων κυριαρχίας  κατά μήκους των ζωνών αυτών.»

Εδώ η εφαρμογή της σκέψης του πάνω στο έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι ξεκάθαρη. Ξεχνά βέβαια ότι η έννοια της Αυτοκρατορίας εμπεριέχει διαφορετικές οντότητες που πιέζονται ή και καταπιέζονται, για να ζήσουν «ειρηνικά» μαζί υπό την αιγίδα του ηγέτη.

«Στην πλειονότητα των συνοριακών συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα μεταξύ εθνών – κρατών, τα οποία προέκυψαν κυρίως από το διαμελισμό των αποικιοκρατικών αυτοκρατοριών, σημαντικό μερίδιο ευθύνης έχουν οι ασυμβατότητες που παρουσιάζονται μεταξύ των «νομικών» συνόρων και των γεωπολιτικών ζωνών.»

Το έδαφος για την έννοια του ζωτικού χώρου είναι πλέον έτοιμο. Δίνει περισσότερο σημασία στην ισχύ παρά στη δικαιοσύνη. Κι όσο αφορά την ιστορία, επιλέγει αυτή που του δίνει το μεγαλύτερο έδαφος παραμερίζοντας συνειδητά διαχρονικά στοιχεία.