5157 - Δελτίο Τύπου: Τα θραύσματα του Vincent

Ν. Λυγερός

Για να κατανοήσουμε την επινόηση των χρωμάτων του Vincent van Gogh, ο Νίκος Λυγερός μάς δείχνει ένα νέο μονοπάτι με το χρώμα του αοράτου. Αυτός ο δρόμος είναι βέβαια πιο δύσκολος από μία απλή θέαση των πινάκων, διότι είναι βαθύτερος αλλά κι ανθεκτικότερος, για να διασχίσει το χρόνο και την ανθρωπιά του. Αυτή η νέα αναζήτηση αρχίζει με την αλληλογραφία του Vincent με τον αδελφό του Théo, ένα ανοιχτό βιβλίο, δώρο για την ανθρωπότητα. Οι λεπτομέρειες του κειμένου γίνονται ενδείξεις για το ζωγράφο. Τα σχήματα του αντικειμένου, αναπτύγματα για το στοχαστή. Και το υποκείμενο, ανάγκη. Αυτή η ανθρώπινη αναζήτηση δεν έχει στόχο την κοινωνική ευτυχία, ούτε τη μαζική απόλαυση. Ερευνά τα θραύσματα του Vincent van Gogh, για ν’ ανακατασκευάσει την ανοιχτή δομή κατά τον Umberto Eco. Αναλύει τις συντακτικές δομές κατά τον Noam Chomsky, για ν’ ανακαλύψει το υπόβαθρο. Κι εξετάζει τα παίγνια της γλώσσας κατά τον Ludwig Wittgenstein για ν’ αναδείξει μέσω της κοινής τομής, την καινοτομία. Δεν στέκεται στα όρια του ιμπρεσιονισμού, αγγίζει τον μετα-ιμπρεσιονισμό και τον φωβισμό. Διότι ο Vincent van Gogh δεν ήταν μόνο η ακολουθία ενός ρεύματος αλλά κι η πηγή διακλαδώσεων. Ο ίδιος το περιγράφει στην αλληλογραφία του με αναλυτικό τρόπο, δίχως να φοβάται ν’ αποκαλύψει τις επιρροές του. Δοκίμαζε για τις δοκιμασίες κι όχι τις δοκιμές. Οι γραμμές του σκίτσου αναζητούν κι οι καμπύλες του κάρβουνου αγγίζουν επιτέλους το χρώμα του αοράτου. Έτσι ο Νίκος Λυγερός με τη σειρά του μελετά το χαρτί Ingres για να υλοποιήσει εικαστικά την απολογία του Vincent van Gogh έναντι μιας κοινωνίας της λήθης που επιμένει να κοιτάζει το έργο του βλέποντας μόνο την ασθένεια, διότι δεν αντέχει το πλαίσιο του Michel Foucault και δεν μπορεί ν’ αποδεχθεί αυτό που παραμένει αδιανόητο. Με τις μαύρες καμπύλες πάνω στο λευκό χαρτί που δημιουργήθηκε στη Νότιο Γαλλία, ο Νίκος Λυγερός εφοδιάζει τη δράση του παστέλ λαδιού. Χρησιμοποιεί την εφεύρεση του Leonardo da Vinci, για να ζωγραφίσει το αόρατο. Δεν ξεχνά όμως το σκοπό. Δεν είναι τέχνη για την τέχνη ούτε εργασία του τεχνίτη που συντηρεί. Δεν συμπληρώνει τα κενά. Με το αόρατο κεντά τη χρωματική μάζα που παραμένει στο χαρτί και μόνο με το έντονο χρώμα ανοίγεται σε μια άλλη διάσταση, για να αποκτήσει την εμβέλειά του. Μέσα από τα παστέλ αντιλαμβανόμαστε όχι μόνο τον πλούτο του εσωτερικού κόσμου του ζωγράφου αλλά και πώς αυτός ο νοητικός κόσμος δρα και ξεχειλίζει πάνω στην πραγματικότητα του παρόντος για να προετοιμάσει την πινελιά του μέλλοντος.