344 - Ακραία νοημοσύνη και χρονική διαστολή

Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά: Σάνη Καπράγκου

Όσο εύκολο είναι για ένα καλλιεργημένο πρόσωπο να κατανοεί τον δυσυγχρονισμό, που σχετίζεται με το φαινόμενο της χαρισματικότητας, τόσο δύσκολο είναι, το ίδιο αυτό πρόσωπο, να συνειδητοποιεί την ακραία επίδραση που αντιπροσωπεύει η ακραία νοημοσύνη μέσα στο ίδιο περιβάλλον. Να συλλαμβάνει κανείς τη χρονική διαφορά ανάμεσα στα προικισμένα παιδιά είναι, φερ’ ειπείν, η κλασσική εργασία του ψυχομέτρη μα και κάθε ατόμου που είναι αντιμέτωπος με αυτό το θέμα. Διότι η διαφορά είναι αισθητή, ακόμη και αν δεν έχει και τόσο αναλυθεί, ώστε να γίνει κατανοητή. Εξάλλου είναι πιο εύκολο να αντιλαμβάνεται κανείς τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στη νοητική ηλικία και τη χρονολογική ηλικία, από εκείνη που είναι βαθύτερη και που σχετίζεται με τον δυσυγχρονισμό της χαρισματικότητας της πρώτης φάσης της M-classification. Ωστόσο, ποια είναι η ηλικία των ατόμων της δεύτερης φάσης; Πώς να συλλάβει κανείς τη διαφορά τούτη που τα χαρακτηρίζει;

Στην πραγματικότητα, μέσω του ακραίου αποτελέσματος, παρατηρούμε ένα φαινόμενο ορίζοντος. Ως εάν, πέραν ενός συγκεκριμένου ορίου, το κανονικό άτομο δεν είναι πλέον ικανό να αντιλαμβάνεται την ταυτότητα του άλλου. Για να γνωρίσει ο νους του κάποιον, προσπαθεί να χτίσει ένα γνωστικό μοντέλο του άλλου, το οποίο του επιτρέπει να επικοινωνεί. Και το μοντέλο αυτό είναι, φερ’ ειπείν, τέλειο και καθώς αφορά στη συντριπτική κανονική πλειοψηφία, εφαρμόζεται σε όλους. Εν τούτοις, όταν εφαρμόζεται σε ένα άτομο συναισθηματικά διαφορετικό, το μοντέλο αυτό καταρρέει και μαζί του κάθε προσπάθεια στοιχειώδους επικοινωνίας. Διότι, εφεξής, το άτομο που ερωτά δεν είναι ικανό να κατανοήσει τις απαντήσεις. Το σύστημα είναι εκτός ισορροπίας. Ως να ζητά κανείς από έναν άνθρωπο να σταθεί όρθιος πάνω στον ωκεανό.

Μία πρώτη απόπειρα να κατανοήσουμε την πραγματικότητα τούτη, συνίσταται στο να μην χρησιμοποιήσουμε ένα γραμμικό μοντέλο, μα μία παράλληλη μηχανή. Η έννοια αυτή είναι χρήσιμη για δύο λόγους. Κατ’ αρχάς αντιστοιχεί σε μία συγκεκριμένη οντότητα στην πληροφορική και στη συνέχεια είναι πιο εφαρμόσιμη για να κατανοήσουμε τη γνωστική λειτουργία ενός ατόμου, που θεωρείται ως μη κανονικό. Ο παραλληλισμός οφείλει την αποτελεσματικότητά του στην εφαρμογή μίας στοιχειώδους μικτής στρατηγικής. Όλες οι συνιστώσες πραγματοποιούν ταυτόχρονα παρόμοιες υποχρεώσεις και συμβάλλουν στο τελικό αποτέλεσμα. Εάν ο υπολογισμός επανατοποθετείτο σε γραμμικό χρόνο, θα ήταν μεγαλύτερος από το γινόμενο του χρόνου του κάθε επεξεργαστή. Επίσης, η παράλληλη μηχανή δεν ζει μέσα στον ίδιο χρόνο. Εμπλέκοντας αυτή την ιδέα σε μία νευρωνική μηχανή, έχουμε την προσέγγιση ενός συνεκτικού μοντέλου. Και τη φορά τούτη είναι δύσκολο να επιμεριστούν οι υπολογισμοί, είναι δύσκολο επομένως να μάθουμε ποιοι επίσημοι νευρώνες έλαβαν ακριβώς μέρος στην επεξεργασία της. Ο υπολογισμός αποκτά μια ολιστική έννοια και σε τούτο το νέο πλαίσιο είναι ακόμη δυσκολότερο να εκτιμήσουμε τον αντίστοιχο γραμμικό χρόνο.
Η δεύτερη προσπάθεια, που συμπληρώνει την πρώτη, αφορά στη μνήμη. Προς το παρόν, το μοντέλο μας είναι διαρθρωμένο δίχως να επικαλείται τη μνήμη, ακόμη και αν μία νευρωνική μηχανή λειτουργεί δια της μαθήσεως. Το άτομο της δεύτερης φάσης δεν είναι μόνο μία ιδιομορφία μέσα στον γνωστικό χρόνο, έχει έναν δυναμικό ρόλο που προέρχεται από συνδέσεις που ύφανε δια της μνήμης και της καλλιέργειάς του. Δεν είναι ένα στοιχείο, ούτε και ένα σύνολο γνώσεων, αντιπροσωπεύει ένα γενικό στοιχείο και είναι γι’ αυτόν τον λόγο που καθίσταται συμπαντικό. Δεν είναι απλώς η κατάληξη ιδεών του παρελθόντος. Στη δεύτερη φάση, είναι η μνήμη του μέλλοντος της ανθρωπότητας, ενός μέλλοντος εγκλωβισμένου μέσα στο παρελθόν για τους άλλους. Υπάρχει σ’ αυτό ένα είδος διαστολής του χρόνου που το καθιστά, ούτε ανώτερο, ούτε κατώτερο, μόνον ασύγκριτο. Έτσι, όταν κάποιος ρωτά μια παράλληλη μηχανή, μία νευρωνική μηχανή, μία ύπαρξη σαν τον χαμαιλέοντα για την ηλικία της, δεν πρέπει να εκπλαγεί από την απάντησή της, διότι αυτή έχει ένα πραγματικό νόημα σαν συνειδηποιήσει πως η τελεολογία της είναι η οντολογία της. Ένας χαμελαίων δεν είναι χιλίων ετών, μα ζει μέσω χιλίων ετών.