2660 - Δομικά στοιχεία της πυραμίδας και γνωστική μάθηση

N. Lygeros

Η πυραμίδα με τα δομικά της στοιχεία αποτελεί ένα αποτελεσματικό εργαλείο για τη γνωστική μάθηση. Επιτρέπει, με τη γεωμετρία της, την ύπαρξη ενός δικτύου νοητικών σχημάτων που εξηγούν το γνωστικό πλαίσιο των οπτικών μαθηματικών. Η βάση, ως τετράγωνο, αναγκάζει το παιδί να επικεντρωθεί στις συνθήκες και στους συνδυασμούς τους. Το τριγωνικό σχήμα δημιουργεί το δεύτερο δομικό στοιχείο. Σε συνδυασμό με την οφθαλμαπάτη του ύψους, μπορούμε να διδάξουμε τις τεχνικές των αποστάσεων με το παράδοξο του γραμμικού μήκους. Έτσι το παιδί μπορεί να εισαχθεί στην έννοια της προοπτικής με σημείο φυγής όπου διαφαίνονται οι δυσκολίες της ιδιότητας της καθέτου. Επιπλέον, όπως αυτή η προοπτική είναι βοηθητική, το παιδί δημιουργεί ένα διάστημα που παραμένει νοητικό διότι στο τέλος το σβήνει για να εμφανιστεί η τρισδιάστατη δομή της πυραμίδας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο του όγκου, έχουμε και ένα πρόσχημα εξήγησης της συμβολής της σκιάς και του φωτός για τη δημιουργία ασύμμετρων διαστάσεων -φαινομενικά- με δομικά στοιχεία ίσου μήκους. Αυτό το πρόσχημα ενισχύει και τη μάθηση της οφθαλμαπάτης και της δίνει μία θεωρητική υπόσταση. Η δημιουργία της πυραμίδας αναγκάζει τα παιδιά να επιλέξουν γραμμές που θα είναι δομικές ανάμεσα στις βοηθητικές. Εισχωρεί έτσι και στην έννοια του σκελετού μίας δομής, όπως θα ήθελε ο Leonardo da Vinci. Το όλο θέμα με το δυναμικό του χαρακτήρα αλλοιώνει τη στατικότητα της αναπαράστασης και δημιουργεί την αίσθηση του γνωστικού γλυπτού. Η γεωμετρία της δομής είναι και το αποτέλεσμα μίας νοητικής διαδικασίας που επιτρέπει στο παιδί να ζήσει βιωματικά την κατασκευή. Η πυραμίδα λειτουργεί συνθετικά και όχι μόνο συμπληρωματικά σε σχέση με τις δύο διαστάσεις. Ο όγκος της με τις κρυφές όψεις που είναι βέβαια νοητικές και με την επεξεργασία της σκιάς που είναι δυνητική, αποτελεί ένα γεωμετρικό και γνωστικό σύμπλεγμα. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί συνδυάζει γνωστικές πιο απλές όπως το τετράγωνο, το τρίγωνο, το σημείο, η κορυφή, η σκιά, για να δημιουργήσει μία δύσκολη δομή. Στην ουσία, η πυραμίδα επιτρέπει την επινόηση μέσω της πολλαπλής κατανόησης. Σε αυτήν την περίπτωση, η πολυπλοκότητα προέρχεται από την πολλαπλή απλότητα.

Το θετικό στοιχείο αυτής της προσέγγισης είναι ότι επιτρέπει την ύπαρξη μίας εξέλιξης στο παιδί ακόμα και μέσα σ’ ένα δίωρο. Ενώ αρχικά παρατηρούμε τεχνικές δυσκολίες, η όλη διαδικασία απορροφά τα γνωστικά εμπόδια του παιδιού. Η άμεση μάθηση της πυραμίδας δεν παράγει το δίκτυο των νοητικών σχημάτων αυτής της μεθοδολογίας. Δίνει χρόνο στο παιδί να εξελιχθεί και τεχνικά και γνωστικά, ανακαλύπτοντας δίχως αποκάλυψη, έννοιες που είναι αφαιρετικές αλλά και εποικοδομητικές. Το κατασκευαστικό ύφος της προσέγγισης αυτής προκαλεί όχι μόνο μία συσσώρευση γνώσεων αλλά και μία δόμηση των γνωστικών εννοιών. Η πάλη και η υπέρβαση του παιδιού με αυτά τα εργαλεία, αλλάζουν το βλέμμα ως προς τα αντικείμενα που εξετάζει και ανήκουν στον κόσμο. Διότι μετά ανήκουν και στη νοόσφαιρά του.