26468 - Το σκάκι δεν είναι εξάσκηση

Ν. Λυγερός

Όσοι πιστεύουν ότι το σκάκι είναι ένα άθλημα σαν τα άλλα και μαθαίνουν απ’ έξω παρτίδες άλλων παικτών για να αναβαθμίσουν το Elo τους, δεν ξέρουν ότι το Elo και ο δείκτης νοημοσύνης έχουν έναν μηδενικό συσχετισμό. Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι έχει περισσότερο σχέση με τη μνήμη παρά με τη νοημοσύνη. Κι αυτό είναι προφανές σε πιο υψηλό επίπεδο. Επίσης μ’ αυτήν την έννοια ο σκακιστής έχει το επίπεδο του ποδοσφαιριστή, τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Δεν είναι ανάγκη, λοιπόν, να θεωρούμε ως κάτι το ιδιαίτερο σε αυτό το πλαίσιο. Αν το σκάκι έχει νόημα, δεν είναι καθόλου για τον αθλητισμό ή ακόμα χειρότερα για τον πρωταθλητισμό, αλλά ως ένα νοητικό παίγνιο, που πρέπει να επιλύσει ένας άνθρωπος, διότι εμπεριέχει στοιχεία στρατηγικής τα οποία είναι πολύτιμα και στη ζωή. Το σκάκι εξάλλου δεν είναι μία εφεύρεση παιγνίου, αλλά μια μοντελοποίηση της ζωής. Το ίδιο ισχύει και για τις παραλλαγές του, όπως είναι το Xiangqi, το Shogi, και το Marduk. Στο ίδιο πλαίσιο βάζουμε και το Go, παρόλο που έχει περισσότερη στρατηγική. Όλη η ουσία είναι η διδασκαλία και πώς από μερικούς απλούς κανόνες ο μαθητής πρέπει να κάνει υπερβάσεις για να μάθει τα θεμέλια, όχι για να παίζει απλώς, αλλά για να ενεργοποιήσει το νευρωνικό δίκτυο του εγκεφάλου του και να μάθει να διαχειρίζεται πολύπλοκες καταστάσεις υπό πίεση. Το σκάκι δεν είναι η ζωή, απλώς ένα μοντέλο απλοποιημένο που βοηθά για την ανάπτυξη της ανθεκτικότητας στα δύσκολα, όχι όμως ότι τα λύνει όλα.