2514 - Δημιουργία και Διδακτική. (με Φ. Κούσουλας).

Φ. Κούσουλας, Ν. Λυγερός

Η μελέτη της δημιουργικότητας δεν έχει νόημα αν ο στόχος της δεν συσχετίζεται με τη δημιουργία και τη διδακτική. Η μελέτη δεν είναι μόνο μία διάγνωση. Το θέμα δεν είναι μόνο να εντοπίσουμε τις δυνατότητες των παιδιών. Όλη η προσπάθειά μας βασίζεται στην έννοια της ανάδειξης. Μέσω της δημιουργικότητας του παιδιού, ο δάσκαλος μπορεί με τη διδακτική να προσφέρει το πλαίσιο της δημιουργίας. Η κατανόηση των νοητικών σχημάτων της δημιουργικότητας του παιδιού επιτρέπουν την επινόηση μεθοδολογιών δημιουργίας. Τα γνωστικά εργαλεία του δασκάλου μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα νοητικά εμπόδια του παιδιού. Όμως αυτό δεν μπορούμε να το πετύχουμε δίχως μια επικοινωνία με ανθρώπινη βάση. Δεν μπορούμε να ισοπεδώσουμε όλες τις προσπάθειες των παιδιών για να είμαστε κοινωνικοί. Το παιδί δεν έχει ανάγκη από νέο οικογενειακό πλαίσιο. Θέλει να μάθει να δημιουργεί διότι έχει μέσα του μία δημιουργικότητα. Πρέπει, όμως, να του προσφέρουμε και τη δυνατότητα να την εκφράσει ακόμα και αν δεν είναι σε ένα πεδίο γνωστό για τον δάσκαλο. Η ανίχνευση δεν αρκεί. Η αποστολή του δασκάλου εμπεριέχει και την έρευνα του μέντορα, ο οποίος δεν είναι απαραίτητα ο δάσκαλος. Κάθε δάσκαλος έχει όρια σε σχέση με τα παιδιά. Πρέπει να ανακαλύψει και αυτά τα όρια για να υπάρξει ο μέντορας.

Επομένως, η μελέτη της δημιουργικότητας δεν είναι μόνο ανάλυση δεδομένων, αλλά και σύνθεση δυνατοτήτων. Τα όργανα υπάρχουν, όμως δεν μπορούν ν’ αποδώσουν δίχως την παρτιτούρα του δασκάλου. Η σύνθεση είναι εκ φύσεως μια ολιστική διαδικασία διότι η ανάδειξη είναι πολυμετωπική. Κατά συνέπεια, πρέπει να υπάρχει και ένα πλαίσιο συνεργατικότητας. Η δασκαλοκεντρική προσέγγιση δεν επαρκεί. Τα παιδιά έχουν και μια ομαδικότητα που δεν μπορεί να εκδηλωθεί με αυτήν τη διδασκαλία. Ο δάσκαλος παίζει, λοιπόν, και τον ρόλο του σκηνοθέτη ο οποίος κατ’ εξοχήν δεν έχει ρόλο μέσα στο σενάριο. Όλη η δυσκολία προέρχεται από την ελευθερία των κινήσεών του. Ο δάσκαλος βρίσκεται στο καθαρά στρατηγικό πεδίο όπου η τακτική προσφέρει ελάχιστες πληροφορίες. Ενώ το παιδί βρίσκεται στην εφοδιαστική αλυσίδα της τακτικής. Είναι συνεχώς στο μέτωπο. Ενώ ο δάσκαλος είναι το βάθος του μετώπου. Για το παιδί, ένα έργο είναι μία εικόνα. Για τον δάσκαλο, μία εικόνα είναι ένα έργο. Το παιδί κοιτάζει την κίνηση και ο δάσκαλος βλέπει την επόμενη. Και όταν δεν τη βλέπει, μετατρέπεται σε καθηγητή που ασχολείται με την ύλη. Διότι στην πραγματικότητα, μόνο μέσω της κυβερνητικής και της μεθοδολογίας της, ο δάσκαλος μπορεί να ενεργοποιήσει ένα σύστημα ανάδρασης. Δίχως ανάδραση, ο δάσκαλος προκαλεί μόνο αντίδραση στο παιδί.

Η δημιουργία και η διδακτική απαιτούν από το ζευγάρι δάσκαλος-μαθητής να μην εγκλωβιστεί στο πλαίσιο της ψυχοκοινωνιολογίας. Κάθε παιδί δεν είναι ένα παιδί με προβλήματα. Και κάθε δάσκαλος δεν είναι ψυχαναλυτής. Η δημιουργία και η διδακτική είναι λύσεις. Το πρόβλημα είναι η δημιουργικότητα.