22552 - H Κρήτη από τον Πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο στη Συνθήκη Λονδίνου

Ν. Λυγερός

Οι διαφορετικές προσεγγίσεις στην Κρήτη, επεκτάθηκαν και στην Ελλάδα και η καθυστέρηση της Ένωσης έγινε τόσο μεγάλη που δεν αξιοποίησε ούτε το γεγονός της προσάρτησης της Βοζνίας-Ερζεγοβίνης στην Αυτοκρατορία της Αυστροουγγαρίας και την ανεξαρτησία της Βουλγαρίας το 1908. Με αυτόν τον τρόπο καταλήξαμε στο παράδοξο της μονομερούς Ένωσης δίχως την αποδοχή της Ελλάδας που εξηγήθηκε αποκλειστικά από τον φόβο της για νέο πόλεμο με την Τουρκία. Έτσι ακόμα και χρόνια αργότερα η Ελλάδα δεν προχώρησε στην αναγνώριση της Ένωσης της Κρήτης με αποτέλεσμα ν’ αρχίσει ο Πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος το 1912 πριν την επίλυση του κρητικού ζητήματος. Έτσι η Βαλκανική Συμμαχία που αποτελείτο από τη Βουλγαρία, την Ελλάδα, το Μαυροβούνιο και τη Σερβία επιτέθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αλλά τώρα φαίνεται πως η Ελλάδα δεν φοβόταν πια τον πόλεμο με την Τουρκία ή μάλλον δεν λειτουργούσε πια αυτό το πρόσχημα για την Κρήτη ή τουλάχιστον για όσους το κατάλαβαν τότε και για όσους δεν μπορούν να το καταλάβουν ούτε και τώρα. Με αυτόν τον πόλεμο απελευθερώθηκε η Μακεδονία αλλά και το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης. Έτσι βλέπουμε και πάλι την επιρροή της Συνθήκης Βερολίνου στην περιοχή από την οποία κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει αν θέλει όντως να καταλάβει τι έγινε λόγω στρατηγικής. Στο ενδιάμεσο έχουν εμφανιστεί οι Νεότουρκοι που θέλουν την κατάργηση της αυτονομίας της Κρήτης και την επαναφορά της στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Έπρεπε λοιπόν να επιταχυνθεί η διαδικασία την Ένωσης και καταλήξαμε στη Συνθήκη Λονδίνου το 1913 που λειτούργησε καταλυτικά για την προετοιμασία της Συνθήκης Αθηνών την ίδια χρονιά. Και η επίσημη ένωση έγινε τον Δεκέμβριο του 1913 δηλαδή έξι μήνες πριν την απόπειρα του Σαράγεβο που αποτέλεσε casus belli και οδήγησε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.