2247 - Κατηγορίες και κατηγορίες

N. Lygeros

Συχνά οι κατηγορίες που δέχεται ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή είναι άδικες διότι έχουν ένα λανθασμένο πλαίσιο. Αναλύουμε a posteriori τη συμπεριφορά του σε σχέση με τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα που παρουσιάστηκαν στη διάρκεια της ζωής του. Όμως αυτή η ανάλυση γίνεται με βάση το επιστημονικό του έργο και όχι τα χαρακτηριστικά και τα βιογραφικά γεγονότα. Το μαθηματικό επίπεδο του Καραθεοδωρή είναι αναμφισβήτητο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είχε ιδιαίτερες πολιτικές και στρατηγικές ικανότητες. Ανάμεσα στους μαθηματικούς του κόσμου και όλων των εποχών οι περιπτώσεις όπως εκείνες του Leibniz είναι σπανιότατες. Βέβαια ο Καραθεοδωρή είχε και φιλολογικές γνώσεις. Όμως η ανάλυση των περιεχομένων της προσωπικής του βιβλιοθήκης επιβεβαιώνει αυτό το γεγονός και ειδικά με τα βιβλία της γαλλικής γλώσσας δίχως να αναδείξει στοιχεία στρατηγικής και πολιτικής. Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή ήταν σίγουρα ο σοφός του Μονάχου αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ήταν ικανός να προβλέψει και να αντιμετωπίσει ιστορικά γεγονότα. Η ανάλυση του έργου του, σε σχέση με το έργο του Αλέξανδρου Καραθεοδωρή, αποδεικνύει αυτή τη ριζική διαφορά. Στον πολιτικό και στρατηγικό τομέα δεν έγραψε ιστορία όπως ο Αλέξανδρος. Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή αγαπούσε την Ελλάδα και το απέδειξε ξεκάθαρα δυο φορές. Όμως δεν είχε ένα ανεπτυγμένο σύστημα ανάδρασης. Έκανε ότι μπορούσε στη Σμύρνη αλλά το πλαίσιο της λειτουργίας του ήταν λανθασμένο εξ αρχής. Ήταν αγνός και ήθελε να πιστέψει ότι όλα ήταν δυνατά εκείνη την εποχή. Είχε λοιπόν όρια σε αυτό το πεδίο. Και αυτό είναι ένας από τους λόγους που δεν έπαιξε κανένα ρόλο στη συνθήκη Λωζάνης, παρόλο που γνώριζε το Βενιζέλο και τα πανεπιστημιακά δεδομένα της Σμύρνης, σε αντίθεση με τον Αλέξανδρο Καραθεοδωρή στη συνθήκη Βερολίνου. Επομένως, όταν του ασκούμε κριτική, για αυτά τα θέματα, τον αδικούμε και δε χρησιμοποιούμε σωστά τη βιογραφία του. Το ίδιο ισχύει και για το γερμανικό πλαίσιο κατά την περίοδο του ναζιστικού καθεστώτος. Κάποιοι του έκαναν κριτική διότι δεν ήρθε να πολεμήσει στην Ελλάδα εκείνη την εποχή. Όμως, οι ίδιοι ξεχνούν ότι το 1941 ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή ήταν 68 ετών και είχε ήδη προβλήματα υγείας. Δεν είναι τυχαίο, βέβαια, που πέθανε το 1950. Στην ουσία ζητούμε από ένα επιστήμονα να είναι αγωνιστής, διπλωμάτης, αντιστασιακός και ήρωας. Η κατηγορία του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή ήταν και είναι εγκλωβισμένη στην έρευνά του και στις γνώσεις του. Σε προσωπικό επίπεδο πάντα έκανε ότι μπορούσε για να βοηθήσει άτομα που ζούσαν δυσκολίες. Άρα, πριν τον κατηγορήσουμε, για πράγματα που δεν είχε ούτε την ιδιότητα ούτε την ικανότητα να πράξει, θα ήταν καλό να εξετάσουμε προσεκτικά την κατηγορία στην οποία ανήκε. Έζησε πολλές μπόρες και θύελλες στη ζωή όπως όλος ο κόσμος εκείνη την εποχή. Και η εμβέλειά του στα μαθηματικά δεν πρέπει να αποτελεί ένα στοιχείο που ενοχοποιεί. Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή ήταν ένας από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς αλλά ήταν και ένας απλός άνθρωπος.