1775 - Μαθηματικά και νοημοσύνη

Ν. Λυγερός

Τα μαθηματικά και η νοημοσύνη συσχετίζονται θετικά δίχως αυτό να σημαίνει ότι συνυπάρχουν κοινωνικά. Τα πρώτα χρησιμοποιούνται ως φίλτρο και η δεύτερη θεωρείται επικίνδυνη. Όμως όταν βρισκόμαστε εκτός κοινωνικού πλαισίου, τα μαθηματικά και η νοημοσύνη λειτουργούν ως μοναδικοί και ουσιαστικοί παράγοντες της εξέλιξης της ανθρωπότητας. Στην πραγματικότητα, τα μαθηματικά ως εργαλείο είναι η προέκταση της ανθρώπινης σκέψης που έχει ως πυρήνα την ανοικτή δομή που ονομάζουμε νοημοσύνη. Με την έννοια της ανάδρασης, τα μαθηματικά επιτρέπουν στη νοημοσύνη να ελέγχει την εξέλιξη της οργάνωσής της. Τα πιο πρόσφατα μαθηματικά με τη θεωρία του χάους, τα δυναμικά συστήματα, τη μορφοκλασματική ανάλυση διαμορφώνουν ακόμα και τη γνώμη μας περί σκέψης. Διότι η γραμμική της προσέγγιση δεν ισχύει πια εφόσον υπάρχουν ήδη πολύπλοκα δίκτυα, νευρωνικά δίκτυα, παράλληλες μηχανές που λειτουργούν όχι μόνο πολυτοπικά αλλά και ολιστικά. Σε αυτό το πλαίσιο δεν μπορεί να τεμαχιστεί η πληροφορία. Συνεπώς, όπως το εξετάσαμε και σ’ ένα προηγούμενο άρθρο, τα μαθηματικά της σκέψης παράγουν και τη σκέψη των μαθηματικών. Η μεθοδολογία της επινόησης μπορεί να μην είναι αντικειμενική και να εξαρτάται άμεσα από τον εγκέφαλό μας και τη δομή του, όχι όμως και το αποτέλεσμα διότι αυτό ανήκει μέσω της οργάνωσής του σ’ ένα παγκόσμιο πλαίσιο. Μπορεί, βέβαια, να μην υπάρχουν αλλού όλα τα αποτελέσματα της μαθηματικής σκέψης, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι παύουν να ισχύουν. Τα διαστήματα του Ευκλείδη, του Riemann ή του Lobatchevsky δεν έχουν τις ίδιες ιδιότητες και όμως υπάρχουν στην πραγματικότητα και μάλιστα σε απλές οντότητες. Αν και διαφορετικά δομικά, τα διαστήματα αυτά λειτουργούν με αξιωματικές που δεν διαφέρουν ως νοητικά σχήματα. Με άλλα λόγια, υπάρχει μια ενότητα και λειτουργική και οργανωτική. Δεν πρέπει λοιπόν να επικεντρωθούμε στις διαφορές, αλλά στα κοινά σημεία που επιτρέπουν τη θεμελίωση ιδεών. Με τα οπτικά μαθηματικά όπως και με τα γνωστικά μαθηματικά βρισκόμαστε στην κοινή τομή των μαθηματικών και της νοημοσύνης. Ενώ σε άλλους τομείς των μαθηματικών υπάρχουμε μόνο μέσω της σκέψης και όχι της νοημοσύνης. Σε αυτούς τους τομείς το τεχνικό υπερτερεί και η προέκταση του πυρήνα μάς δίνει μια εντελώς διαφορετική εικόνα Αυτό το φαινόμενο προέρχεται από τη συσσώρευση αποτελεσμάτων που αναδιπλώνουν νοητικούς κόσμους με επαγωγικούς τρόπους. Από την άλλη, υπάρχει νοημοσύνη που δεν εξαρτάται από τα μαθηματικά, τουλάχιστον έτσι νομίζουμε εκ πρώτης όψης. Η μελέτη της λειτουργίας της όμως, ειδικά όταν η νοημοσύνη δεν είναι ανθρώπινη, μας επιτρέπει ν’ ανακαλύψουμε στοιχεία που υπάγονται και πάλι στα μαθηματικά. Τα τελευταία λειτουργούν ως μια νοητική πλατφόρμα που προσφέρει πολλαπλές δυνατότητες. Και αν δεν τις εξετάσαμε όλες, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν. Τα μαθηματικά παρουσιάζονται ως ένα εργαλείο της σκέψης αλλά και ως ένας κόσμος όπου η επανάσταση της σκέψης ζει. Με τη μη κοινωνικότητά τους είναι φαινομενικά απόλυτα, ενώ στην πραγματικότητα μέσω της ουσίας αγγίζουν βαθιά αυτό που ονομάζουμε άνθρωπος.