1646 - Leonardo Vinci disscepolo della sperientia

N. Lygeros

«Παρατήρησε τη φλόγα ενός κεριού και σκέψου την ομορφιά της. Ανοιγόκλεισε τα μάτια και κοίταξέ την ξανά. Αυτό που βλέπεις τώρα δεν υπήρχε πριν εκεί, και αυτό που ήταν εκεί πριν δεν υπάρχει πλέον. Ποιος είναι εκείνος που αναζωπυρώνει αυτήν τη φλόγα που πάντα σβήνει;»

Σε έναν κόσμο όπου κυριαρχεί η κοινωνία μέσω των συμβιβασμών, η χρήση του πειράματος είναι εξ αρχής σπάνια, διότι αποτελεί ένα ανατρεπτικό στοιχείο για τα δεδομένα. Συνεπώς, ένα πνεύμα που δομικά βασίζεται πάνω στην έννοια του πειράματος, ερμηνεύεται ως επαναστατικό. Όμως αυτή η τάση θεωρείται αρνητικά από το κοινωνικό πλαίσιο. Το πείραμα αμφισβητεί τη δεδομένη ιεραρχία και βάζει σε κίνδυνο τις προηγούμενες θεωρίες, οι οποίες είναι η βάση της εξουσίας και του συστήματος. Επιπλέον, όταν το πείραμα γίνεται από ένα πνεύμα, όπως εκείνο του Leonardo da Vinci, όλα είναι εφικτά κι ως επιπτώσεις κι ως αντιδράσεις. Οι δυσκολίες που έζησε στην εποχή του έχουν και ενδογενείς λόγους που προέρχονται από τα νοητικά σχήματα του πειράματος. Αυτό σημαίνει ότι το αποτέλεσμα του πειράματος δεν πρέπει να γίνει αναγκαστικά γνωστό σε όλους και ειδικά στη μάζα. Συνεπώς, τα αποτελέσματα καταγράφονται φυσιολογικά με ένα διακριτικό τρόπο που μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να εμπεριέχει και στοιχεία κρυπτογραφίας. Σε αυτό το επίπεδο είναι χαρακτηριστικές οι αναφορές στην εξέλιξη της επιστήμης και της μελέτης της καρδιάς. Υπήρξαν βέβαια προβλήματα και με τους ειδικούς της σχολαστικής και της μεταφυσικής, οι οποίοι θεωρούσαν ότι μόνο ο δικός τους τομέας είχε μια διαχρονική αξία. Ενώ στην πραγματικότητα, η μεθοδολογία του Leonardo da Vinci ανήκει σε αυτό που ονομάζουμε τώρα επιστημονική αντίληψη του κόσμου. Ακόμα και μοντέλα που θεωρούμε σίγουρα, πρέπει να διαμορφωθούν αν υπάρχουν πειράματα που τα ανατρέπουν. Δίχως αυτό να σημαίνει ότι πρέπει ν’ ακολουθήσουμε αποκλειστικά τη μέθοδο του Karl Popper, η αναθεώρηση είναι απαραίτητη. Η θεματολογία όμως μπορεί να είναι και θεωρητική, όπως το βλέπουμε από τις αναλύσεις του Leonardo da Vinci σε σχέση με τις μαθηματικές και ειδικά τις γεωμετρικές γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων. Όπως δεν τον αγγίζει η φήμη, με την έννοια ότι δεν τον ενοχλεί, ο Leonardo da Vinci εξετάζει κάθε λήμμα, εύρημα ή ακόμα και εικασία, προκειμένου να βρει καλύτερα μοντέλα και συνεπώς καλύτερες εξηγήσεις ενός φαινομένου. Αυτό το πνεύμα τον διακρίνει και στην τέχνη της ζωγραφικής όπου μελετά εξαντλητικά τις επιπτώσεις των μαθηματικών εννοιών και οντοτήτων. Διότι το πείραμα το χρησιμοποιεί και ως εργαλείο ευρηματικότητας που με τη δυναμική του διαμορφώνει συνεχώς τα δεδομένα της γνώσης και της επιστήμης. Είναι λοιπόν αναμενόμενο να υπογράφει μερικά από τα έργα του με τον εξής τρόπο: μαθητής του πειράματος.