1510 - Αμυντικό δόγμα και Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας

Ν. Λυγερός

Με το νέο αμυντικό δόγμα που επέλεξε το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας, οι Έλληνες διπλωμάτες που προώθησαν με πάθος την υποψηφιότητά της στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα αντιμετωπίσουν μεγάλες δυσκολίες και όχι πια μόνο τυπικές. Διότι η επιλογή μιας στρατηγικής ενώ είναι πάντα ελεύθερη, έχει πάντα επιπτώσεις όταν τα γεγονότα δεν συμπίπτουν με τα αναμενόμενα. Όλο το σύστημα της στρατηγικής της σιωπής αποδεικνύεται και πάλι ότι δεν ισχύει. Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας διατηρεί το casus belli που μπορεί να θεωρείται όντως ως αναχρονισμός, αλλά υπάρχει θέλουμε δεν θέλουμε. Δεν το θέσαμε στο διαπραγματευτικό πλαίσιο για να δημιουργήσουμε ένα «φιλικό» κλίμα και τώρα η ελληνική διπλωματία το έχει μπορστά της δίχως αυτό να της επιτρέπει καμμιά ιδιαίτερη κίνηση. Όταν η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τη Γενοκτονία των Αρμενίων και την Κυπριακή Δημοκρατία θεωρούμε ότι είναι προβλήματα που θα λυθούν. Όταν όμως επιμένει η Τουρκία με το casus belli, η ίδια η ιδέα του «φιλικού» κλίματος καταρρέει και το να αποφεύγουμε να το σχολιάσουμε δεν αλλάζει τίποτα. Η επίσημη αναφορά του Συμβουλίου έχει μόνο μιντιολογική έννοια και όχι στρατηγική. Μόνο το δόγμα είναι στρατηγικό. Η ελληνική διπλωματία δεν έθεσε όρους και γραμμές που θα μπορούσαν να ανατρέψουν την κατάσταση μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κράτη σαν την Αυστρία, τη Γαλλία, την Κύπρο και την Τσεχία γνωρίζουν πολύ καλά τον ρόλο μας και συνεπώς τη συμβολή μας στον ορισμό των απαραίτητων κινήσεων για τη διεθνή συμπεριφορά της Τουρκίας. Δεν υπάρχει λοιπόν ούτε ένα επιχείρημα που θα μπορούσε να εξηγήσει την τεχνητή μας έκπληξη. Η Τουρκία δεν άλλαξε ούτε μια γραμμή από το δόγμα της διότι δίνει περισσότερη σημασία στην εθνική ασφάλεια παρά στις διπλωματικές της κινήσεις. Το παίγνιο της διπλωματίας λειτουργεί σωστά μόνο και μόνο όταν το παίζουν όλοι. Η Τουρκία όμως σε αυτήν τη διαδικασία αποτελεί ένα αντιπαράδειγμα διότι θέλουμε δεν θέλουμε υπάρχει το βαθύ κράτος το οποίο επιβάλλει πάντα τις θέσεις του ακόμα και αν υπάρχουν προσπάθειες από τις άλλες πλευρές. Οι άλλες χώρες κατάλαβαν ότι με την Τουρκία αν υποχωρείς δεν παίρνεις τίποτα ως αντάλλαγμα, επομένως η διπλωματία τους δεν εισχωρεί παθητικά σ’ ένα πεδίο όπου κυριαρχεί η τουρκική νοοτροπία. Παραμένουν σε ένα ισχυρό ευρωπαϊκό πλαίσιο. Το άλλο μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής διπλωματίας είναι η ίδια της η θέση και όχι οι θέσεις των άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διότι με το νέο στρατηγικό δόγμα της Τουρκίας, μια από τις πρώτες επιπτώσεις είναι quid του ενιαίου αμυντικού δόγματος της Ελλάδας και της Κύπρου; Είναι δυνατόν να παραμένει σταθερό και αμετάβλητο και να έχει την ίδια αξία ενώ η ύπαρξή του η απλή συγκρούεται με το δόγμα της Τουρκίας και συνεπώς με την ιδέα του «φιλικού» κλίματος; Η διπλωματία όπως ξέρουμε στη στρατηγική έχει τα όρια της στο εικονικό. Όταν αντιμετωπίζει όμως τη γεωστρατηγική πραγματικότητα πρέπει να προσαρμοστεί διότι κινδυνεύει να τεθεί εκτός πλαισίου. Το νέο δόγμα αναδεικνύει την ορθότητα της αντίστασης που προβάλλουν άλλα κράτη. Η γεωστρατηγική εισέβαλε στη διπλωματία για να δείξει την αξία μας.