1342 - Το πρωτόκολλο και τα παράδοξα

Ν. Λυγερός

Ενώ το πρωτόκολλο παρουσιάζεται ως ένα τυπικό έγγραφο, οι ερμηνείες και οι παρερμηνείες πληθαίνουν. Ενώ υπάρχει ένας θεσμός με 25 επίσημα κράτη-μέλη ανέρχεται το πρόβλημα της αναγνώρισης. Ενώ είναι η υποψήφιος χώρα που θα έπρεπε να τηρεί ευρωπαϊκά κριτήρια, είναι η ευρωπαϊκή επιτροπή που προσπαθεί να εφαρμοστεί. Αυτές οι αντιφάσεις εξηγούνται από τις οντότητες της προεδρίας και του ανατολικού ζητήματος. Η κυπριακή κυβέρνηση έχει μια σταθερή συμπεριφορά αν και κάπως νομικίστικη για μερικούς αναλυτές, πάντως είναι πλέον ένα σημείο αναφοράς και για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η θέση μας είναι ξεκάθαρη και εσωτερικά και εξωτερικά. Επιπλέον η Ελλάδα ενισχύει αυτήν τη θέση διότι διευκρινίζει και αυτή το παράδοξο της προσχώρησης σ’ έναν θεσμό όπου δεν αναγνωρίζονται όλα τα μέλη. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η θέση πρέπει να παραμείνει σταθερή έως το τέλος της διαδικασίας διότι εδώ μιλούμε για προϋποθέσεις και όχι απλώς αυθαίρετες απαιτήσεις εκ μέρους μας. Αυτό όχι μόνο το αντιλαμβάνεται όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά το απαιτεί όπως θα το έκανε για οποιοδήποτε άλλο κράτος-μέλος. Το πρόβλημα δεν είναι πια κρατικό με την έννοια του προσωπικού, είναι πλέον διακρατικό και ευρωπαϊκό. Δεν αποτελεί πια μία εκφυλισμένη περίπτωση που προέρχεται από ένα πλαίσιο ιστορικό ή πολεμικό. Όλο το θέμα είναι θεσμικό. Επιπλέον το θέμα δεν είναι καινούργιο, είναι μία απλή επανάληψη από τα λόγια που είχαν ειπωθεί. Ο καινούργιος παράγοντας είναι η φυσιολογική εξέλιξη της πίεσης. Η Τουρκία με την πίεση που δέχεται είναι υποχρεωμένη να ανοίξει σιγά-σιγά τα χαρτιά της διότι δεν θέλει να αλλάξει ο χάρτης της και ο χάρτης της κατοχής. Ο πρωθυπουργός της διευκρίνισε για πρώτη φορά ότι συνδέει την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας με την επίλυση του κυπριακού. Και αυτό είναι αξιοθαύμαστο. Διότι η Τουρκία όχι μόνο διέπραξε ένα έγκλημα πολέμου με τον εποικισμό στα κατεχόμενα αλλά θέλει μία αναγνώριση που καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ακόμα και σε διαπραγματεύσεις υπάρχουν όρια που καθορίζουν ένα ελάχιστο ύφος. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί με το πρόσχημα της διπλωματίας να τα δεχθεί όλα. Το θέμα της αναγνώρισης της Κύπρου από την Τουρκία όπως είναι μόνο και μόνο τυπικό για τα ευρωπαϊκά δεδομένα είναι ένα απαραβίαστο όριο. Ακόμα και αν η Αγγλία που έχει καταπατήσει συνειδητά τα δικαιώματα πάμπολλων χωρών, και που είναι τώρα η προεδρεύουσα δεν μπορεί να τα αποδεχθεί όλα διότι θα είναι εις βάρος της. Το ευρωπαϊκό ύφος υπάρχει. Μπορεί να μην είναι και τόσο εντυπωσιακό, είναι όμως αποτελεσματικό σε τέτοιου είδους υποθέσεις. Η Τουρκία έχει όλα τα οφέλη να τηρεί αυτήν τη σκληρή θέση μόνο που με τη δράση της προκαλεί και αντιδράσεις. Όσο αυτές είναι απομονωμένες τη συμφέρει, σιγά-σιγά όμως συντονίζονται διότι υπάρχει η θεσμική κοινή τομή. Και με αυτόν τον τρόπο ακόμα και τα παράδοξα λύνονται.