1286 - Η γενοκτονία των Αρμενίων ως προϋπόθεση sine qua non

Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά Βίκυ Τσατσαμπά

Η γενοκτονία των Αρμενίων που αναγνωρίστηκε από το Ευρωκοινοβούλιο το 1987 και το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1998, έχει επίσης αναγνωριστεί σε εθνικό επίπεδο με χρονολογική σειρά από την Κύπρο, την Ελλάδα, το Βέλγιο, τη Σουηδία, την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Σλοβακία, την Ολλανδία, τη Βουλγαρία και την Πολωνία. Αυτή η λίστα που δεν θα είναι ποτέ αρκετά μεγάλη, ωστόσο καταδεικνύει την ανάγκη να γενικευτεί η αναγνώριση στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι η αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων πρέπει τώρα να θεωρείται ως προϋπόθεση sine qua non για την ένταξη στην ευρωπαϊκή δομή, δεδομένου ότι αντιστοιχεί στα ηθικά θεμέλια της και τους θεσμούς επίσης. Είναι άλλωστε περισσότερο από ευτυχές που η Βουλγαρία έχει αναγνωρίσει αυτή τη γενοκτονία πριν την επίσημη είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και θα είναι το ίδιο για τη Ρουμανία που πρόσφατα αναγνώρισε τη δική της συμμετοχή στη Shoah και στη δίωξη του λαού των Τσιγγάνων. Είναι λοιπόν απαραίτητο να επιβληθεί αυτή η αναγνώριση σε κάθε υποψήφιο προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτό είναι πραγματικά αληθινό για το ανατολικό ζήτημα. Γιατί αυτή τη φορά δεν πρόκειται μόνο για μια χώρα της οποίας η ουδετερότητα θα είναι ένοχη για τα θύματα μιας γενοκτονίας. Όχι, αυτή τη φορά πρόκειται για μία χώρα που είναι κύρια, για να μην πούμε μοναδική υπεύθυνη για τη γενοκτονία των Αρμενίων. Εμείς που πρόκειται να επικυρώσουμε το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα και την Χάρτα των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, δεν μπορούμε να αποδεχτούμε μια δεύτερη γενοκτονία, τη γενοκτονία της μνήμης. Η γενοκτονία των Αρμενίων είναι απαράγραπτη και η αναγνώριση είναι αναγκαία για την Ανθρωπότητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει μόνο το δικαίωμα να την ξεχάσει. Σε αντίθετη περίπτωση παρά τις προηγούμενες αναγνωρίσεις, θα γίνουμε εμείς οι ίδιοι συνένοχοι αυτού του εγκλήματος ενάντια της Ανθρωπότητας. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που δεν μπορούμε να αρχίσουμε διαπραγματεύσεις χωρίς πριν να επιβληθεί η αναγνώριση της γενοκτονίας ως προϋπόθεση ένταξης. Γιατί η αναγνώριση δεν είναι διαπραγματεύσιμη και αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επιβάλει να γίνει σεβαστό χωρίς κανέναν συμβιβασμό. Δεν πρόκειται για οποιαδήποτε εμπορική συμφωνία, πρόκειται για ένα ζήτημα αρχής. Η ηθική που επιλέγουμε είναι αυτή που μας χαρακτηρίζει ως ανθρώπινες οντότητες. Ωστόσο η γενοκτονία των Αρμενίων δεν μας αφήνει καμία επιλογή. Αντιπροσωπεύει ένα καθήκον μνήμης. Οι πρόγονοί μας, όσοι επέζησαν και κυρίως όσοι χάθηκαν δεν μπόρεσαν παρά να μας αφήσουν αυτό. Γιατί όλα τα υπόλοιπα έχουν παρασυρθεί από τα βάσανα της ζωής και του θανάτου. Τώρα δεν μας μένει παρά μόνο η μνήμη, έτσι αν αποδεχτούμε να την ξεχάσουμε, είναι σαν να αρνούμαστε την ίδια μας την ύπαρξή. Είναι απαράδεκτο ότι με το πρόσχημα των εμπορικών ή κοινωνικών συμφωνιών όχι μόνο αποδεχόμαστε να αποξενώσουμε την ηθική μας αλλά να την διαγράψουμε εντελώς. Η έναρξη των διαπραγματεύσεων δεν μπορεί να γίνει αν η υποψήφια χώρα δεν αποδεχτεί την ηθική μας και δεν αναγνωρίσει τα εγκλήματά της. Δεν πρόκειται παρά για ένα έγκλημα ενάντια κατά της Ανθρωπότητας. Είναι η άρνηση της Ανθρωπότητας. Το να μιλάς για να αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων δεν είναι ένα μόνο ζήτημα που πολλοί έχουν ξεχάσει, είναι ένα κρίσιμο ζήτημα που χαρακτηρίζει την ίδια την ταυτότητά μας.