12664 - Οι διαστάσεις του χρόνου

Ν. Λυγερός

Όταν όλοι βλέπουμε γραμμικά το χρόνο με μια διάσταση, έχουμε την εντύπωση ότι είναι πολύ περιορισμένος ως έννοια, ενώ ξέρουμε ότι θεωρητικά η θεωρία της Σχετικότητας, μπορεί να υποστηρίξει ακόμα και τις κλειστές καμπύλες που αναζητούσε ο Einstein, πρόβλημα το οποίο έστειλε στον Caratheodory το 1916 αλλά λύθηκε θετικά πολλά χρόνια αργότερα από τον Gödel. Αυτή η εντύπωση είναι τόσο λανθασμένη όσο είναι και αυτή ότι ζούμε σ’ ένα τρισδιάστατο χωρικό κόσμο, ενώ ήδη από το 1926 ξέρουμε ποιες είναι οι επιπτώσεις του θεωρήματος Banach-Tarski. Πρέπει λοιπόν να αντιληφθούμε ότι μπορούμε να επινοήσουμε χωροχρόνους με περισσότερες από μία χρονική διάσταση. Για να καταλάβουμε την πολυπλοκότητα αυτής της ιδέας αρκεί να φανταστούμε ένα χωροχρόνο με δύο χρονικές διαστάσεις που σημαίνει πρακτικά ότι είναι ορθογώνιες. Σε αυτό το νέο πλαίσιο, οι κλασικές μας ιδέες περί χρόνου, έχουν δυσκολίες. Διότι μπορούμε να έχουμε μια γεωδαισιακή τροχιά η οποία να προχωρά αποκλειστικά σε μια χρονική διάσταση, πράγμα το οποίο σημαίνει θεωρητικά ότι είναι ακίνητη σε σχέση με την άλλη χρονική διάσταση. Εδώ έχουμε ήδη ένα πρώτο νοητικό σχήμα που μας προβληματίζει γιατί πώς να εξηγήσουμε νοητικά την χρονική ακινησία ενός αντικειμένου. Διότι ακόμα και αν δεν αναζητούμε μία ισορροπία που θέλει να αποφύγει θερμοδυναμικά ο Prigogine, αντιμετωπίζουμε ήδη ένα θεωρητικό πρόβλημα. Κι αν το ενσωματώσουμε σ’ ένα θεωρητικό πλαίσιο του τύπου Minkowski, πρέπει να σκεφτούμε ότι δεν αρκεί πια μια μιγαδική ανάλυση και θα πρέπει να έχουμε στοιχεία με κατέρνιον για να αντέξει η δομή την ταυτόχρονη συνύπαρξη διαφορετικών μοναδικών αρνητικών τετραγώνων. Έτσι οι διαστάσεις του χρόνου μπορούν να μας αναδείξουν την πολυπλοκότητά του, αλλιώς έχουμε μόνο και μόνο μία απλοϊκή και εκφυλισμένη έννοια του χρόνου.